WASHINGTON —
Birleşmiş Milletler Genel Kurul toplantıları gelecek hafta New York’ta başlıyor. Toplantıda Amerika Dışişleri Bakanı Hillary Clinton Şam hükümetine karşı daha sert önlem alınması için uluslararası toplumun desteğini toplamaya çalışacak. Ancak Clinton, Çin ve Rusya muhalefetini aşamayabilir.
Dünyanın güçlü ülkeleri Suriye’deki şiddeti durdurma konusunda anlaşamıyor. Rusya, Çin ve İran Esad rejimine destek verirken, Körfez ülkeleri, İngiltere, Fransa ve Amerika Suriye muhalefetini destekliyor.
Washington’daki Cato Enstitüsü uzmanı Malou Innocent’a göre, Suriye’de çatışmalar arttıkça uluslararası toplumdaki bölünme de genişliyor: “Suriyeli isyancıları destekleyen Batılı ülkeler, Katar ve Suudi Arabistan, Esad rejiminin gitmesinı çıkarına uygun görüyor. Ancak Esad’a destek veren ülkeler, rejimin devam etmesinde daha büyük bir çıkar görüyor.”
Çin ve Rusya geçmişte BM Güvenlik Konseyi’ndeki Suriye karşıtı kararları veto etmiş, bunu Suriye’nin iç işlerine karışmak şeklinde değerlendirmişti. Çin Dışişleri Bakanı Yang Jieçi, “Suriye’de siyasi geçiş sürecine destek veriyoruz, ama bu istek Suriye halkından gelmeli. Dışarıdan empoze edemeyiz,” şeklinde konuşmuştu.
Amerika Dışişleri bakanı Hillary Clinton, Esad rejimine baskı yapmadan siyasi değişim beklemenin yararsız olduğu görüşünde: “Diş göstermeden karar çıkartmanın anlamı yok. Daha önce defalarca gördük. Esad bu kararları göz ardı edecek ve halkına saldırmaya devam edecek.”
Rusya Dışişleri Bakanı Sergei Lavrov, Obama yönetiminin Suriye’ye yaptırımlar konusunda tek yanlı hareket ettiğini, kabul ettiremeyince de başkalarını suçladığını söylüyor: “Yaptırım yanlıları uluslararası toplumun oluşturduğu birliğe direnen Rusya ve Çin’e sorumluluk yüklemeye çalışıyor. Ama bu birlik, herkesin ortak talebinden oluşmuyor.”
Uzman Malou Innocent, Rusya ve Çin’in geçen yıl Libya lideri Muammer Kaddafi’yi deviren tarzda bir müdahaleye karşı çıktığını belirtiyor: “NATO ya da Birleşmiş Milletler tarafından uygulanacak uçuşa yasak bölgenin rejim değişikliğine yol açmasını istemiyorlar.”
Genel Kurul toplantısı öncesinde Clinton, Rusya ve Çin’le ilerleme sağlayamadığı için New York’taki toplantılarla ilgili olarak daha gerçekçi beklentiler içinde olduğunu söyledi:
“Rusya’yla Suriye konusunda anlaşma sağlayamadık. Bu durum devam edebilir. Ederse, Esad rejiminin gidişini hızlandırmak ve Suriye’ye demokratik bir gelecek hazırlamaya yardım etmek amacıyla muhalefeti desteklemek için benzer görüşte olduğumuz ülkelerle birlikte çalışacağız.”
Askeri ve siyasi kanat arasında bölünen Suriye muhalefeti Esad rejimi sonrası dönemi planlama konusunda henüz bir uzlaşmaya varmış değil.
