Reuters haber ajansının 14 Mayıs'taki Cumhurbaşkanı ve 28. Dönem Milletvekili seçimleri öncesinde Antakya'daki seçmenlerle yaptığı söyleşilerde ağırlıklı olarak seçmenlerin hükümetin deprem felaketi sonrasındaki geç ve yetersiz müdahalesine duyduğu öfke öne çıkıyor.
Ancak depremzede seçmenlere göre hükümetin deprem felaketine verdiği gecikmeli yanıt, halkın oy tercihlerini değiştirdiğine ilişkin fazla kanıt sunmuyor.
Antakya ile genel olarak 9 milyon seçmenin yaşadığı ve geleneksel olarak Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın kalesi olarak tanımlanan deprem bölgesindeki illerde Reuters'ın konuştuğu seçmenler, sadece küçük bir kesit.
Ancak yine de bölgeden yükselen sesler, bazı anketçi ve akademisyenlerin, depremin Erdoğan yandaşı ya da karşıtı kutuplaşmış görüşleri daha da pekiştirdiği şeklindeki bulgularıyla örtüşüyor.
Reuters'a konuşan depremzede Bahattin Kar, elektrik ve su olmamasından, yardımların adil şekilde dağıtılmamasından ve hızla artan hayat pahalılığından şikayet ediyor.
Antakya
Ancak 54 yaşındaki Bahattin Kar, Cumhurbaşkanı Erdoğan'a sıkı sıkıya bağlı olmayı sürdürüyor.
Kar, “Seçimlerden çok şey bekliyoruz. Bir an önce bizim evimize kavuşmamız, rahata kavuşmamız. Benim eşim özürlü, elektriğim yok burada, suyum yok. Seçimi eğer Tayyip Erdoğan kazanırsa bu işler olur. Ama Tayyip Erdoğan kazanmazsa var bu insanların haline” diyor.
Metropoll araştırma şirketinden Özer Sencar, Şubat ayında AKP'ye verilen desteğin yüzde 33'ün altına düştüğünü, ancak Nisan'da deprem öncesi seviyelere geri döndüğünü ve yüzde 40'a yükseldiğini kaydediyor.
Sencar'a göre geçen ay seçmenlerin sadece yüzde 4,3'ü depremi Türkiye'nin en büyük meselesi olarak gördü. Çoğu seçmeniyse raydan çıkan enflasyonun darbe vurduğu ekonomi, depremden daha çok kaygılandırıyor.
Reuters'a göre kamuoyu yoklamaları, seçimlerin başa baş gideceğine, cumhurbaşkanlığı seçiminin Erdoğan ve rakibi Kemal Kılıçdaroğlu arasında yapılacak ikinci tur oylamaya kalacağına işaret ediyor.
MAK Araştırma'nın bu haftaki anketi, seçim kampanyasını depremde yıkılan konutların yeniden inşa edileceği vaatlerine yoğunlaştıran Erdoğan'ın yüzde 45,5, Kılıçdaroğlu'nun ise seçimi ilk turda kazanması için gereken yüzde 50'nin üzerinde oy alabileceğine işaret ediyor.
Antakya
Işık Üniversitesi Uluslararası İlişkiler Bölümü Başkanı Seda Demiralp de depremin seçimler üzerinde büyük etkisi olacağını düşünmüyor. Reuters’a konuşan Demiralp, ekonomininse depremin aksine iktidardakileri olumsuz etkilediğini kaydediyor ve “Depremin iktidardakiler oylarını ciddi oranda azalttığını düşünmüyorum, ama belki yükselmesini engellemiş olabileceğini söyleyebiliriz” dedi.
Tarihi Antakya'daki yıkım
Antakya sokaklarının artık çoğunlukla boş olduğunu kaydeden Reuters, Türkiye'nin başka bölgelerine gitmeyip memleketlerinde kalanların mülteciler gibi yaşadığını, çadırlara ya da konteyner kentlere yerleştirildiğini, yardım sırasına girdiğini yazıyor.
Antakya'daki binaların yüzde 80 ila 90'ının depremde hasar gördüğü tahmin ediliyor. Büyük apartman bloklarının enkazının kaldırılmasıyla kent merkezinde geniş boşluklar açıldı.
Birkaç dükkanın ve restoranın açıldığı tarihi çarşı ve çalışmalarını bir lise binasına taşıyan yerel idare, Antakya'da normal hayatın tek belirtileri.
Seçim heyecanının sönük olduğu Antakya'da seçim çalışmaları, geçmişin gürültülü ve renkli seçim kampanyalarına kıyasla sessiz sedasız yürütülüyor. Ancak siyasi partiler, 350 bin seçmenin bulunduğu kentte yine de çalışmalarını sürdürüyor.
Antakya
Siyasi yelpazenin zıt tarafları, Erdoğan ve hükümetinin depreme verdiği yanıt konusunda çok farklı görüşleri ortaya koyuyor.
AK Parti Hatay Milletvekili Abdülkadir Özel, “Cumhurbaşkanımızın milletimizle kurduğu çok güçlü bir bağ var. Karizmanın ötesinde bir bağ var. Metafizik bir aşkın bağından bahsetmiyorum ama cumhurbaşkanımızla olan bu bağa güven diyorum. Vatandaşımız cumhurbaşkanımıza güveniyor. Bugüne kadar yaptıklarından dolayı da vaat ettiği şeyleri gerçekleştirebileceğine dair de güçlü bir güven zemini var” şeklinde konuşuyor.
Yeşil Sol Parti'nin Hatay Milletvekili adayı Kerem Nalbant ise “Buradaki halkın temel kanısı: AKP-MHP iktidarı bizi enkaz altında bıraktı. Bize vakti zamanında kurtarma noktasında yardım etmedi, beraberinde ciddi bir öfke birikimini doğurdu. Ciddi manada buradaki insanlar AKP-MHP ittifakına karşı öfkeliler” diyor.
“Seçimlere hazır değiliz”
AK Parti, şimdiye kadar 6 Şubat depremlerinin etkilediği 11 ilin çoğunluğunda egemen olan partiydi. CHP Lideri Kılıçdaroğlu ise Hatay'daki seçmenlerin güçlü desteğini alıyor. 2018'deki seçimlerde AK Parti Hatay'da 5, CHP 4 milletvekili çıkarmıştı.
Depremzede Bahattin Kar gibi Antakya'daki çadırkentte yaşayan bir başka seçmen, Ertan Genç de Erdoğan'ı destekliyor ve birkaç ay içinde yeni evine kavuşacağından emin olduğunu söylüyor.
Antakya
48 yaşındaki Genç, “İnşallah iyi geçecek. Reisimiz kazanacak. Reisimiz sağ olduğu sürece Türk vatandaşları her daim yanındadır” diyor.
Asi Nehri'nin doğusunda, Antakya'nın tarihi merkezindeyse 63 yaşındaki şair Hikmet Güzel, deprem felaketi sonrasında sergiledikleri başarısızlıklardan ötürü seçmenlerin yetkilileri sandıkta sorumlu tutacağını kaydediyor.
Hikmet Güzel, “21 yıldan beri süren bir iktidar var ve insanların şu anda yalnız bırakıldık, bize uzanan bir el olmadı dediği bir zaman yaşıyorsak değişim zamanı ve yeni insanların, yeni siyasilerin denenmesi gereken bir zamanı yaşıyoruz” diyor.
Antakya'da birçokları, seçimlerin öncelik sıralamasındaki yerinin yukarıda olmadığını, gündelik yaşam mücadelesinin en önemli meseleleri olduğunu söylüyor.
Armutlu Mahallesi Muhtarı Cüneyt Öfkeli, “Biz seçime bu ortamda mümkün değil hazır olamayız. Biz hiçbir anlamda seçime hazır değiliz. Bizim gibi binlerce insan hazır değil. Seçim çok zamansız, vakitsiz gerçekleşiyor. Bize yardım edin dedik, kimse bize yardım elini uzatmadı. Herkes bizi görmezden geldi. Kimse görmedi bizi, sesimizi duymak istemediler. Devletimizden yardım elini uzatmasını bekliyoruz çünkü tutunacak başka dalımız kalmadı” şeklinde konuşuyor.