İnsan Hakları Gözlem Örgütü, Özbek hükümetini, Andican kentindeki olayları gizlemeye çalışmakla suçladı.
Merkezi Newyork’ta bulunan örgüt, hükümetin gerçek ölü sayısını örtbas etme çalıştığını ileri sürüyor.
Görgü tanıklarına göre, 13 Mayıs’ta askerlerin hükümet aleyhtarı göstericilerin üzerine ateş açması sonucu en az 500 kişi öldü .
Cumhurbaşkanı İslam Kerimov ise, olayları dincilerin ayaklanması olarak nitelemiş, 32’si asker toplam 169 kişinin öldüğünü ileri sürmüştü.
Halen Çin’de bulunan Özbek Cumhurbaşkanı, olaylarla ilgili olarak uluslararası soruşturma açılması çağrılarını da reddetmişti.
Çin, Kerimov’un sertlik yanlısı tutumunu destekleyen ender ülkelerden. Nedeni ise, Çinli yetkililerin, Doğu Türkistan’daki Uygur milliyetçilerin benzer ayaklanmalarından kaygı duymaları.
Kerimov Pekin'de
Üç günlük resmi bir ziyaret için Pekin’e giden Kerimov, dün, Pekin’de 21 pare top atışıyla karşılandı. Kerimov, daha sonra, Cumhurbaşkanı Hu Jintao’yla, ikili ilişkiler ve her iki ülkeyi de ilgilendiren uluslararası ve bölgesel sorunların ele alındığı bir görüşme yaptı.
Özbek Cumhurbaşkanı bugün ise Çin’le bir dizi ticari anlaşma imzaladı. 14 antlaşmadan biri Özbekistan’ın Çin’e 600 milyon Dolar tutarında petrol ve doğal gaz satmasını öngörüyor.
Dışişleri Bakanlığı sözcüsü Kong Quan, Çin'in Özbekistan'la her alanda işbirliğini güçlendirmeye hazır olduğunu söyledi.
Kong Quan, Pekin’de yaptığı basın toplantısında, Orta Asya’nın terörizm, bölücülük ve aşırı uçların tehditleriyle karşı karşıya bulunduğunu savundu; Çin ve Özbekistan'ın bu tehlikelerle ortak mücadele etmesi gerektiğini söyledi. Kong Quan, her iki ülkenin siyaset, ekonomi, ticaret, eğitim, kültür, bilim, teknoloji ve gümrük alanlarında işbirliği yapacağını, bölgenin barış ve istikrarını korumak, gelişmesi ve refahını artırmak için de ortak çaba harcayacaklarını vurguladı.
Pekin’de Kerimov’la görüşen Başbakan Wen Jiabao ise, Çin-Özbek ilişkilerinin karşılıklı saygı, eşitlik ve yarar ilkeleri doğrultusunda geliştiğini, iki tarafın önemli konularda anlayış içinde olduklarını ifade etti. Özbek Cumhurbaşkanı Kerimov da, iki ülke arasında imzalanan Dostluk, İşbirliği ve Ortaklık İlişkileri Anlaşması'nın ikili ilişkilerin gelişmesi için büyük önem taşıdığını söyledi.
Özbekistan’ın toplumsal karışıklıklara sahne olan Andican kenti, Çin’in Sincan Özerk bölgesi, başka bir deyişle Doğu Türkistan yakınlarında bulunuyor. Uluslararası gözlemcilere göre yıllardır bağımsızlık yanlısı Uygurları kontrol altında tutmaya çalışan Çin, Özbekistan ve komşusu Kırgızistan’daki İslamcı hareketlerin topraklarına sıçramasından ciddi kaygı duyuyor. Pekin hükümeti, Kerimov’un baskıcı rejimini destekleyerek hem bölücü unsurlara karşı bölgesel işbirliğini artırmaya, hem de petrol ithalatını güvence altına almaya çalışıyor.