Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri Kofi Annan, savaştan önce Irak’a uygulanan Petrol Karşılığı Gıda Programıyla ilgili yönetim hatalarından sorumlu olduğunu kabul etti.
Annan, Güvenlik Konseyinde yaptığı konuşmada, bağımsız komisyon tarafından hazırlanan rapordaki tüm eleştirileri kabul ettiğini ve bunun büyük bir utanç kaynağı olduğunu belirtti,
Raporda, Genel Sekreter Annan’ın, idari sorunlardan sorumlu olduğu fakat yolsuzluğa karışmadığı belirtiliyor. Raporda ayrıca, Birleşmiş Milletler bünyesinde yasaların çiğnendiği ve yolsuzluk yapıldığı vurgulanıyor.
Ancak raporda, yolsuzluklara rağmen Petrol Karşılığı Gıda programının, Irak halkına bir ölçüde yardımcı olduğu da belirtiliyor.
Bağımsı komisyonun Başkanı Paul Volcker, ekibinin hazırladığı raporu Güvenlik Konseyi’ne bizzat sundu. Rapor Petrol Karşılığı Gıda Programı’nın yürütülmesi sırasında, bir çok hata yapıldığını ortaya koyuyor. Bu programa onay vermiş olan Güvenlik Konseyi’nde konuşan Volcker, hem Konsey’i hem de Birleşmiş Milletler’in yüksek kademedeki yöneticilerini sert bir dille eleştirdi.
"Başarısızlığın sonuçlarını herkesin paylaşması gerekir. Sorumlulukta, hem üye ülkelerin, hem de Güvenlik Konseyi’nin bizzat kendisinin payı vardır. Bu program çerçevesinde, Irak’a çok fazla yetki tanınmıştır. Konsey üyelerinden birinin ifadesine göre, şeytana uyulmuş ve şeytan da bu programı, kendi çıkarları doğrultusunda bir güzel kullanmıştır."
Rapor, Genel Sekreter Kofi Annan’ın, 64 milyar dolarlık programda aşırı boyutlara ulaşan yolsuzluk ve kötü yönetimi durduramadığı sonucuna varıyor.
Bununla birlikte Kofi Annan, oğlunun çalıştığı şirkete birkaç milyon dolarlık ihalenin verilmesinde kusurlu görülmüyor.
Genel Sekreter Kofi Annan, soruşturma komisyonu başkanı Volcker’in konuşmasından hemen sonra kürsüye çıkarak, Petrol Karşılığı Gıda Programı’nın kötü idaresinin sorumluluğunu üstlendi. Ancak Annan soruşturma heyetinin kendisini, ahlaka aykırı davranmakla suçlamamış olmasından memnuniyet duyduğunu söyledi:
"Rapor beni kişisel olarak eleştiriyor. Be bu eleştiriyi kabul ediyorum. Soruşturma komisyonu bir süre önce benim, ihaleleri etkileme girişiminde bulunmadığım sonucuna varmıştı. Raporda da aynı sonuca varılmasından memnuniyet duydum. Oğlumun çalıştığı şirketin bu program çerçevesinde insani amaçlı bir projeyi yürüttüğünü öğrendiğim zaman, soruşturma açma uyanıklığını göstermediğim için sorumluluğu kabul ediyorum. Bundan da derin üzüntü duyuyorum."
Kofi Annan gazetecilere, istifa etmeyi düşünmediğini belirterek, “Daha yapacağım işler var” dedi. Annan dünya liderlerini, gelecek hafta düzenlenecek zirvede, yeni reform önlemlerini onaylamaya çağırdı.
İngiltere’nin Güvenlik Konseyi’ndeki temsilcisi Emyr Jones-Parry bu raporun Birleşmiş Milletler’de köklü reforma olan ihtiyacı gösterdiğini belirtti.
Soruşturma komisyonu, gelecek ay son bir rapor daha yayınlayacak. Bu raporun da Petrol Karşılığı Gıda Programı’na katılan özel şirketlerin yolsuzluklarını içereceği bildiriliyor.
Amerika’nın Birleşmiş Milletler Büyükelçisi John Bolton da, bazı hükümetlerin faaliyetlerinin incelenmesi için çağrıda bulundu:
"Yaygın rüşvet, usulsüz çıkar sağlama olayları yaşanmış ve Birleşmiş Milletler yönetimi çok gevşek davranmıştır. Bazı üye ülkeler de bütün bu yolsuzluklara gözünü kapatmıştır."
Soruşturmaya yakın kaynaklar, bu programda büyük ihaleler almış olan Rus ve Fransız şirketlerinin, nihai raporda eleştirileceğini söylüyor. Rapor Fransa ve İngiltere’nin soruşturmada tam bir işbirliği gösterdiğini, fakat Rusya ile Çin’in, istenen bilgileri göndermediğini de belirtiyor. Raporda ayrıca, Amerikan hükümetinin bazı dairelerinin işbirliği yapmasına karşılık, bazılarının yapmadığına dikkat çekiliyor.