Amerikan Senatosu Dışilişkiler Komisyonu Başkan Bush’un Erivan’a Büyükelçi atadığı Richard Hoagland’ın atamasını 5’e karşı 13 oyla onayladı. Hoagland’ın atanmasına Ermeni lobisi şiddetle karşı çıkmıştı.
Amerika’nın eski Erivan Büyükelçisi John Evans’ın Birinci Dünya Savaşı sırasında meydana gelen olayları “soykırım” olarak nitelemesi Türkiye’nin tepkisine yolaçmış ve Evans, üç yıllık görev süresinin dolmasına bir yıl kala Washington’a geri çekilmişti. Büyükelçi Evans’ın geri çağrılması Amerikalı Ermeniler ve Ermeni lobisi tarafından hoş karşılanmamış ve 60’tan fazla Kongre üyesi Dışişleri Bakanı Condoleezza Rice’a mektup yazarak karardan kaygı duyduklarını bildirmişti.
Bush yönetimi Evans’ın neden görevden alındığına hâlâ açıklık getirmedi. Ancak Amerikalı Ermenilere göre karar, eski Büyükelçinin bir konuşmasında, Amerika’nın resmi dış politikasına aykırı olarak Ermeni olaylarını “soykırım” olarak nitelemesiyle ilgili. Amerika’da büyükelçileri Başkan atıyor ancak göreve başlayabilmeleri için Senato'nun onayı gerekiyor.
Senato Dış İlişkiler Komisyonu’nun atamayı onaylamasıyla, karar şimdi Senato Genel Kuruluna sunulacak. Atamanın Komisyon’da onaylanmasını önleyemeyen Ermeni lobisi şimdi dikkatlerini Genel Kurula çevirmiş durumda.
Büyükelçi Hoagland, Erivan'a atanması konusunda Senato Dış İlişkiler Komisyonu'nda geçen ay yapılan ilk toplantı sırasında bazı Senatörlerin ısrarlı taleplerine rağmen, Osmanlı İmparatorluğu döneminde Doğu ve Güneydoğu Anadolu'da yaşanan ve çok sayıda Ermeninin de ölümüyle sonuçlanan olayları "soykırım" olarak nitelemeyi reddetmişti. Hoagland, Amerikan yönetiminin resmi politikasının bu yönde olduğunu hatırlatmıştı.
Ermeniler, Büyükelçi Hoagland’in soykırımını inkar ettiğini, Senato oturumlarında çelişik açıklamalar yaptığını ileri sürüyor ve Temmuz ayında Senatör Barbara Boxer’a yazdığı bir mektupta soykırım için “sadece iddia” dediğini hatırlatıyor. Bugünkü oturumda konuşan Senatörlerin çoğu Birinci Dünya savası sırasında meydana gelen olayları soykırım olarak niteledi.
Demokrat Partili Senatör Joseph Biden buna rağmen Büyükelçi Hoagland’ın Amerika’nın resmi politikasın izlemek zorunda kaldığını hatırlattı ve atamaya evet diyeceğini söyledi. Senato Komisyonu'nda, Demokrat Partili senatörlerden, Yunan asıllı Paul Sarbanes, 2004 seçiminde parti başkan adayı olan Senatör John Kerry, Connecticut Senatörü Christopher Dodd, California Senatörü Barbara Boxer, 1915 yılında Ermenilere karşı "soykırım" yapılmış olduğunu savundular ve Amerika'nın bu "tarihi gerçeği" tanımasını istediler. Senatör Kerry, modern Türkiye'nin, Osmanlı İmparatorluğu döneminde yaşanmış olan tarihi gerçekleri neden kabul etmek istemediğini anlamadığını söyledi. Cumhuriyetçilerden de Virginia Senatörü George Allen ve Minnesota Senatörü Norm Coleman, Ermeni soykırımını tarihi gerçek olarak nitelediler.
Daha önce Amerika’nın Düşenbe Büyükelçisi olan Richard Hoagland, Düşenbe’ye atanmadan önce Dışişleri bakanlığının Kafkas ve Orta Asya Masası şefiydi.
Amerika’da Kasım ayında ara seçimler var. Temsilciler Meclisi'nin tümü ve Senatonun üçte biri yenilenecek. Seçim tarihi yaklaştıkça lobilerin faaliyeti ve etkinliği de artıyor. Buna rağmen genel kanı Hoagland’ın atamasının Senato Genel kurulunda da onaylanacağı yolunda.