Avrupa Birliği başkanlığı 1 Ocak’tan itibaren Çek Cumhuriyetine geçti. Prag hükümetini 6 aylık dönem başkanlığı sırasında zor günler bekliyor.
Avrupa Birliği son 50 yılın en ciddi mali ve ekonomik krizini yaşıyor. Bir çok üye ülkenin ekonomisi durgunluğa girmiş ya da Fransa gibi yavaşlamış durumda. Ekonomik tahminler 2009’un da farklı olmayacağı yolunda.
Ekonomik ve mali sorunların yanı sıra Birliğin Rusya’yla ilişkilerinde de gerginlik yaşanıyor. Ağustos ayında Gürcistan savaşı sırasında kopma noktasına gelen ilişkiler, aradan aylar geçmesine rağmen hala düzelmedi.
İlişkilerin düzelmesi için atılması gerekli adımlar ise daha yeni yeni atılıyor. Bunlar yetmiyormuş gibi, Çek Cumhuriyeti, Polonya ve İrlanda'dan sonra Lizbon Anlaşması'nı onaylamamış ikinci üye ülke.
Çek Cumhurbaşkanı Vaclav Klaus da, görevi daha çok sembolik olsa da AB karşıtı olarak tanınıyor. Dönem Başkanlığı'nı üstlenen üye ülkenin, Cumhurbaşkanlığı sarayına kendi bayrağıyla birlikte AB bayrağını da asma geleneği var. Klaus'un bunu yapmayacağını açıklaması ve kendisini ziyarete gelen Avrupa Parlamentosu üyelerine kaba davranması, daha dönem başkanlığını üstlenmeden AB ile Çek hükümeti arasında gerginliğe yol açmıştı.
İngiliz gözlemci Philip Whyte, Çek Cumhuriyeti’nin dönem başkanlığının kolay geçmeyeceği görüşünde. hatham House adlı düşünce kuruluşunda çalışan uzman, gerginliğin başlıca iki nedeni olduğunu söylüyor. Birincisi Çekler arasında kuvvetli bir AB karşıtlığı bulunması; ikincisi ise, dönem başkanlığını ilk kez üstleniyor olması.
Birliğe 2004 yılında katılan Çek Cumhuriyetinin dönem başkanlığı ayrıca çok güç bir zamana rastlıyor. azı uzmanlara göre, Prag hükümetinin, başkanlığı, Fransa gibi Birliğin en güçlü ve aktif bir ülkesinden devralması da ayrı bir sorun. Siyasal gözlemciler Paris hükümetinin liderliğine kıyasla Prag’ın silik kalabileceğini öne sürüyor ala buna karşı çıkanlar da var. Fransız gözlemci Philippe Moreau Defarges, Çek cumhuriyetinin görevin altıdan kalkabileceği görüşünde.
Defarges, AB dönem başkanlığı üstlenen ülkenin görevi yerine getirmekten başka bir seçeneği bulunmadığına dikkat çekiyor, Çek Cumhuriyeti’nin de AB karşıtı olsa da aynı şeyi yapacağından emin olduğunu vurguluyor.
Eski Çekoslovakya, 1993 yılı başında, Çek Cumhuriyeti ve Slovakya olmak üzere ikiye bölündü. 10 milyon nüfuslu Çek Cumhuriyeti, sınırını paylaştığı Avrupa Birliği'ne üye olmak için 1996 yılında başvuruda bulundu. Ülkenin Birliğe kabul edilmesinde eski Cumhurbaşkanı yazar Vaclav Havel'in büyük katkısı oldu. Ancak üyelik referandumu ve üyelik anlaşmasına imza atmak eski rakibi ve halefi Vaclav Klaus'a nasip oldu.
Prag hükümeti, dönem başkanlığı sırasında üç konuya ağırlık vereceğini açıkladı. İngilizce kısaca 3-E olarak bilenen bu öncelikli konular ekonomi, enerji ve dış ilişkiler.
