Erişilebilirlik

Florida'da Peçeli Fotoğraf Davası - 2002-09-03


Amerikalı Müslüman bir kadın Florida eyaletinde şöför ehliyeti yüzünden 11 Eylül sonrasında mahkemelik oldu. Sultana Freeman isimli Amerikalı kadın, ehliyet fotoğrafı için peçesini açmayı reddedince yetkililer de Freeman’ın ehliyetini yenilemeyi reddetti. Taraflar sonunda mahkemelik oldu. Florida eyalet savcıları, ehliyetin geçerli olabilmesi için sürücünün yüzünün fotoğrafta açıkca görünmesi gerektiğini söylüyor. Aslında Sultana Freeman geçen yılın başlarında, ilk kez ehliyetini aldığında peçesini çıkarmadan fotoğraf çektirmişti ve Freeman aylarca hiç bir sorunla karşılaşmadan bu ehliyeti kullandı. Ancak durum, 11 Eylül sonrasında biraz karıştı. Florida makamları Freeman’ı uyardılar ve ehliyetindeki fotoğrafı değiştirmesi, yeni fotoğrafını da peçesiz çektirmesi gerektiğini söylediler. Freeman, bu isteği geri çevirince, ehliyeti iptal edildi.

Bunun üzerine harekete geçen Freeman, iptal edilen ehliyetini geri almak üzere dava açtı. Freeman, dini inançları gereği yüzündeki peçeyi açarak resim çektiremeyeceğini söylüyor. Avukatı da Florida eyaletinin müvekkilinden dini inançlarını bir kenara bırakıp, yüzündeki peçeyi açmasını isteme hakkı olmadığını söylüyor.

Florida eyalet savcıları ise şöför ehliyeti almanın bir hak değil, ayrıcalık olduğunu belirtiyor. Savcılara göre Freeman kendi isteğiyle ehliyet almak istediğinden ve hiç kimse Freeman’ı ehliyet almaya zorlamadığından öngörülen koşullara uymak zorunda. Savcılar, fotoğrafın herkesten istendiğini, bu nedenle, Freeman’ın, başkalarında aranmayan bir koşula tabi tutulmadığını belirtiyorlar.

Floridalı yetkililer de ehliyetin sürücünün kimliğini belirlemek için kullandıklarını, ayrıca bu belgede yer alan kimlik bilgilerini diğer güvenlik birimleriyle de paylaştıklarını söylüyor. Ve peçeyle çekilmiş bir fotoğrafın bu amaçlara hizmet edemeyeceğini vurguluyorlar. Florida eyalet yetkilileri, Sultana Freeman’ın dini inançlarına saygı gösterdiklerini ama kamu güvenliğinin korunması açısından Freeman’ın peçesini çıkarmasının gerekli olduğunu da kaydediyorlar.

Taraflar sorunu çözüme kavuşturmak için farklı öneriler sunuyor. Örneğin Freeman’ın avukatı, müvekkilinin peçesiz fotoğraf yerine parmak izi verebileceğini belirtiyor. Ancak eyalet yetkilileri, parmak izinin kontrolünün kolay ve pratik bir uygulama olmayacağını söyleyerek, bunu reddediyor. Eyalet bunun yerine, peçesiz fotoğraf çektirmeyi kabul ederse, Freeman’a çekim için özel bir yer ayırmayı ve kadın görevlilerden birinin çekimi yapmasını öneriyor. Freeman ise, fotoğraf nasıl çekilirse çekilsin, yüzünü açmanın dini inançlarına aykırı olacağını söylüyor.

Aslında Freeman’ın kazanmasını sağlayacak eski dava örnekleri de yok değil. Örneğin 1983 yılında Nebraska’da bir kadın fotoğraf çektirmeden ehliyet almaya hak kazandı. Ancak bunun tam tersi örneklere de rastlamak mümkün. Örneğin 1990 yılında, Anayasa Mahkemesi, Oregon’daki Kızılderilileri, dini törenleri sırasında uyuşturucu etkisi yaratan maddeler kullandıkları için işe almayı reddeden Eyalet yönetimini haklı buldu.

Hukuk uzmanları, 11 Eylül’den bu yana, mahkemelerin kamu güvenliğini arttırmak amacıyla eyalet ve federal hükümet yöneticilerine daha fazla yetki tanıdığına dikkat çekiyor ve Freeman davasının da bu yeni eğilimden etkilenebileceğini söylüyor. Freeman’ın avukatı da “Eğer 11 Eylül saldırıları olmasaydı, Sultana Freeman’ın ehliyeti iptal edilmezdi, Illinois eyaletinde doğup-büyüyen ve birkaç yıl önce müslümanlığı kabul eden müvekkilim Illinois eyaletinde peçesiyle ehliyet aldı, aynı eyaletin memuru olarak görev yaptı ve 11 Eylül öncesine kadar hiç bir sorunla karşılaşmadı” diyor.

Şimdilik ilk raundu Freeman kazanmış görünüyor. Zira Florida Bölge Mahkemesi, savcılığın davanın iptali için yaptığı başvuruyu geçen ay reddederek davanın görülmesine karar verdi.

XS
SM
MD
LG