Avrupa Birliği, İran'ı saran hükümet karşıtı protestoları şiddetle bastıran ve bu sabah gösterilere katılan bir muhalif aktivistin daha idam eden İran rejimine karşı sert yaptırımlara hazırlanıyor.
AB Dış İlişkiler Yüksek Temsilcisi Josep Borrell, "İran'a karşı bir dizi çok ağır yaptırımı onaylayacağız" dedi. AB, Rusya'ya yaptırımlar ve Macaristan'ın veto ettiği, Ukrayna'ya birinci dilim mali yardım paketini de ele alıyor.
AB Dışişleri Bakanları, İran'da 23 yaşındaki Mecid Rıza Rahnavard'ın Meşhed kentinde "halkın önünde" asıldığı haberi ve Avrupa Parlamentosu'nda patlak veren rüşvet skandalının gölgesinde Brüksel'de toplandı.
İran ve Rusya'ya yaptırım konusunu görüşecek olan dışişleri bakanları, Ukrayna'ya yapılacak silah sevkiyatı için ek 2 milyar Euro’luk mali yardımı da görüşecek.
Avrupa Birliği, Tahran'ın hükümet karşıtı protestoları şiddetle bastırması, idam cezalarını uygulaması ve Ukrayna'ya karşı savaşta Rusya'ya insansız hava aracı tedarik etmesi nedeniyle, "insan haklarını ihlal ettikleri" gerekçesiyle, İranlı kişi ve kuruluşlara yeni yaptırımlar uygulamaya hazırlanıyor.
Yaptırım paketiyle, Rusya'nın insansız hava araçlarına erişimini azaltmayı ve "insansız hava aracı motorlarının Moskova'ya bu tür ekipmanları sağlayabilecek herhangi bir ülkeye doğrudan ihracatını yasaklamayı" amaçlıyor.
Toplantı öncesi açıklama yapan AB Dışişleri Yüksek Temsilcisi Borrell, İran rejiminin muhalif bir aktivisti asmasını kınayarak, "İran'a karşı bir dizi çok ağır yaptırım kararını bugün onaylayacağız. Avrupa Birliği, özgürlükleri için mücadele verem genç kadınları ve barışçıl protestocuları desteklemek için mümkün olan tüm önlemleri alacaktır" diye konuştu. AB, daha önce de İranlı 29 isim ve kuruma yaptırım uygulanması kararı almıştı.
Toplantıda, ayrıca Rusya'ya karşı dokuzuncu yaptırım paketi de tartışılacak. Bu paketle, özellikle mal varlıkları dondurulan Rus oligark ve rejim temsilcileri listesine, 200'e yakın yeni kişi ve kuruluşun eklenmesi hedefleniyor.
AB'nin "kara listesine" eklenecek yeni isimler, sivil nüfusa füze saldırılarında, Rusya'ya gönderilen Ukraynalı çocukların kaçırılmasında ve Ukrayna tarım ürünlerinin çalınmasında rol alan kilit aktörleri içerecek.
Avrupa Komisyonu'nun 9’uncu paket kapsamındaki önerileri, özellikle Rus ordusu tarafından kullanılabilecek temel kimyasallar, sinir gazları ve elektronik ve bilgisayar bileşenleri gibi, "çift kullanımlı ürünlerde" olmak üzere, yeni ihracat kontrolleri ve kısıtlamalarını içeriyor.
Aynı zamanda, Rusya'nın mali operasyonlarını daha da sıkıntıya sokmak için, Rusya Bölgesel Kalkınma Bankası ile işlemlerin tamamen yasaklanması dahil üç Rus bankasına yaptırımlar da paket kapsamında.
Borrell, bu konuda da bir uzlaşma yakalamayı beklediklerini dile getirdi.
Ukrayna'ya yardıma Macaristan engeli
Toplantıda gündeme gelecek bir diğer konu da AB'nin Ukrayna'ya 2023 yılı için planladığı 18 milyar Euro’luk yardım paketi olacak.
AB bakanları, Kiev için silah alımlarını finanse etmek için kullanılan ve şu anda tavanı 6 milyar Euro olan Avrupa Barış Aracı (EPF) bütçesinin artırılmasını görüşecekler.
Yaklaşık 10 aydır süren savaşta, bu fonun büyük ölçüde eridiğini dile getiren AB Komisyonu, üye devletlerden ek mali destek için onay istedi.
Toplantıda, ilk 2 milyar Euro’luk diliminin serbest bırakılması kararı üzerinde uzlaşma aranacak.
Ancak oybirliği gerektiren karara, Macaristan'ın veto etme riski; kendisine yapılmasını beklediği 13,3 milyar Euro’luk kalkınma ve Covid-19 pandemisi fonlarının askıya alınması nedeniyle devam ediyor.
AB dışişleri bakanları toplantısında sonuç alınmazsa, konu bu hafta Perşembe günü toplanacak olan AB liderleri zirvesinin gündemine gelecek.
Doğu Ortaklığı
AB dışişleri bakanları, toplantı öncesi Doğu Ortaklığı'ndaki Ermenistan, Azerbaycan, Gürcistan, Moldova ve Ukrayna dışişleri bakanları ile biraraya geldi.
Ukrayna'daki savaştan etkilenen bu ülkelerin durumunu istikrara kavuşturmaya çalışan AB aynı zamanda, 5 üyeli Doğu Ortaklığı'nın, gelecekteki formatıyla ilgili olasılıkları tartışmayı ve üyelerin beklentilerini dinlemeyi amaçlıyor.
Dışişleri bakanlarının, Moldova'ya siber savunma, yolsuzlukla mücadele veya hukukun üstünlüğünü güçlendirme konusunda yardım etmek üzere bir sivil misyon gönderilmesi, Nijer'in lojistik ve altyapısını iyileştirmesine destek olmak için de üç yıllık bir askeri misyon üzerinde uzlaşmaları da bekleniyor.
Dünyanın en yoksul ülkelerinden biri olan Nijer, İslamcı grupların kol gezdiği komşu Mali'den olası bir şiddet dalgası tehdidiyle karşı karşıya.
AP'deki yolsuzluk skandalı
Avrupa diplomasinin Şefi Josep Borrell, hafta sonu Brüksel'de patlak veren Avrupa Parlamentosu içindeki yolsuzluk skandalı ile ilgili de, "İddialar çok endişe verici. Bir soruşturma sürüyor ve biz de yakından takip ediyoruz" dedi.
Almanya Dışişleri Bakanı Annalena Baerbock da, "Bu gerçekten inanılmaz bir olay ve şimdi net bir şekilde ve yasanın tüm titizliğiyle uygulanması gerekiyor. Çünkü bu her şeyden önce Avrupa'nın güvenilirliğiyle ilgili" dedi.
İrlanda Dışişleri Bakanı Simon Coveney daha sert tepki vererek, "Bu, bir daha olmamasını sağlamak için gerçeği ortaya çıkarmamız gereken bir skandaldır. Olanlara dair bir açıklama elde etmek için tam ve şeffaf bir soruşturma yürütülmelidir" diye konuştu.
Katar'ın, ekonomik ve siyasi kararları etkilemek amacıyla bazı Avrupa Parlamentosu çalışanlarına rüşvet verdiği gerekçesiyle soruşturma başlatılmıştı.
