ABD havayolları, operasyonlarının bugün itibarıyla normale dönmesini umduklarını bildirdi. Federal Havacılık Dairesi (FAA) ülke genelinde uçakların havalanmasını aksatan bilgisayar sistemi arızasını tespit etmek için çalışmaya devam ediyor.
Ancak FlightAware sitesine göre bugün de ABD'de 511 uçuş ertelendi, 63'ü ise iptal edildi.
Son 20 yılda iç uçuşlarda ilk kez meydana gelen ülke çapındaki bu aksaklıkta dün de 11 bin 300 uçuş ertelenmiş ya da iptal edilmişti.
Delta Havayolları, United ve Southwest Havayolları gibi büyük şirketler bugün itibarıyla operasyonlarının normale dönmesini beklediklerini kaydetti.
American Airlines hisseleri, piyasalar açılmadan önce yaklaşık yüzde 1 düştü.
FAA bilgisayar sistemindeki arıza, havayollarının pilotlara gönderdiği pistlerin kapanması, ekipman arızaları ve inşaat gibi konulardaki güvenlik uyarılarını güncellemesini engelledi. Bu da uçuşların geçici süreyle durmasına neden oldu.
Siber saldırıya dair delil bulunamadı
FAA yetkilileri ilk incelemelerde sorunun arızalı bir veri tabanı dosyasından kaynaklandığı sonucuna vardı ve siber saldırıya dair delil bulamadıklarını, soruşturmanın ise sürdüğün belirtti.
İncelemeye yakın bir kaynak Reuters haber ajansına yaptığı açıklamada, aynı dosyanın hem ana sistemi hem de yedeğini arızalandırdığını söyledi.
ABD Senatosu Ticaret Komisyonu Başkanı Demokrat Maria Cantwell panelin konuyu soruşturacağını açıkladı. Cumhuriyetçi Senatör Ted Cruz ise arızayı "tamamen kabul edilemez" olarak değerlendirdi.
Broker firması Bernstein "FAA'nın modernizasyonu pahalı olacak ve hava yolculuğuna konulan bir dizi vergi ile ödenecek. Bu da tüm havayolu şirketlerini ve daha büyük şirketlerin verimini etkileyecek" dedi.
FAA'nın eski başdanışmanı Arjun Grag, olayla ilgili herhangi bir sonuç çıkarmak için erken olduğunu ancak bir güvenlik sistemi çalışmıyorsa kurumun uçuşları durdurma kararının haklı olduğunu söyledi.
Hukuk firması Hogan Lovells'in ortağı Garg, FAA'nın yıllık ödenek döngüsüne tabi olduğunu ve bunun hava trafik kontrol güncellemeleri gibi uzun yıllar süren büyük projeleri planlamayı ve yürütmeyi zorlaştırdığını hatırlattı.
FAA Mart ayında bu yana kalıcı bir yönetime sahip değil. Senato, Başkan Joe Biden'ın geçen hafta aday gösterdiği Denver Uluslararası Havaalanı İcra Kurulu Başkanı Phil Washington'ın ajansın başına geçmesiyle ilgili bir oturum henüz düzenlemedi.
FAA, hava trafik kontrolunun bazı bölümlerini modernize etmek için mücadele ediyor. Ulaştırma Bakanlığı'nın Genel Teftiş Ofisi (OIG) raporu, FAA'nın milyarlarca dolarlık Yeni Nesil Hava Taşımacılığı Sistemi (Next) altyapı projesindeki zorluklara defalarca atıfta bulunmuştu.
OIG, raporun "FAA'nın, uzun program gecikmeleri nedeniyle diğer programların da zincirleme şekilde gecikmesi yüzünden NextGen teknolojilerini ve kabiliyetlerini entegre etmekte zorlandığını gösterdiğini" söyledi.
Örneğin Ekim ayında FAA, uçakları takip etmek için kağıt uçuş şeritleri kullanan hava trafik kontrolörlerinin onlarca yıllık uygulamasını sona erdirmek için çalıştığını bildirmişti. Ancak değişikliğin 49 büyük havalimanında uygulanması 2029'un sonunu bulacak.
İnternet sitesine göre FAA, pilotlara, uçuş ekiplerine ve ABD hava sahasının diğer kullanıcılarına zamanında ve doğru güvenlik bildirimleri sağlayan NOTAM sistemini de modernize etmeye çalışıyor.
Geçen Nisan ayında FAA, 2022'de kabul edilen altyapı paketinde ayrılan 5 milyar doların 1 milyar dolarlık kısmını, güç sistemleri, navigasyon, hava durumu ekipmanı, radar ve ülke genelinde izleme sistemleri dahil hava trafik kontrol sistemindeki kilit ekipmanların onarımı ve değiştirilmesine yatırmaya başladı.
FAA Başkan Yradımcısı Bradleu Mims o dönemde yaptığı açıklamada, "Hava sahasının güvenle işlemesini sağlayacak bina ve ekipman yenileme ve güncellemelerdeki birikimin azaltılması için çok çalışılması gerektiğini söylemişti.
Florida'da da uçuşlar aksamıştı
Florida'da hava trafiğini kontrol etmek için kullanılan Pist Otomasyon Modernizasyon (ERAM) sistemi yüzünden FAA 2 Ocak'ta uçakların kalkışını durdurmuştu, bu da havalimanı trafiğini yavaşlatmış ve yüzlerce uçuşu sıkıntıya sokmuştu.
Miami Uluslararası Havalimanı'ndaki ve Florida'nın diğer havalimanlarındaki gecikmeler Miami'deki büyük bir hava trafiği kontrol merkezinin ERAM sistemindeki sorundan kaynaklanıyordu.
ERAM, 2015'ten itibaren ülke çapında 20 FAA Hava Yolu Trafik Kontrol Merkezi'nde kullanılan 40 yıllık En Route ana bilgisayarının ve yedekleme sisteminin yerini almıştı.
Temsilciler Meclisi Ulaştırma Komisyonu'nun Cumhuriyetçi Başkanı Sam Graves, FAA'nın hava kontrol sistemini "düzgün şekilde koruma ve işletme konusundaki başarısızlığının bahanesi olmadığını" söyledi.
FAA 2020'de artık kurumun teknik eleman istihdam sürecinin eskisi kadar hızlı ve etkili olmadığını söylemişti.
FAA'yı denetleyen Ulaştırma Bakanlığı da enformasyon teknolojileri konusunda sıkıntı yaşıyor. 2019'da Hükümet Sorumluluk Dairesi'nin federal hükümetin bilgi teknolojileri planlamasına dair raporunda Ulaştırma Bakanlığı'nın modernizasyon planı olmayan üç büyük devlet kurumundan biri olduğu belirtilmişti.
