ABD, Rusya ve İran'da Amerikan vatandaşlarının haksız yere tutuklanmasından sorumlu tuttuğu Rus Federal Güvenlik Dairesi (FSB) ve İran Devrim Muhafızları İstihbarat Teşkilatı'na (IRGC-IO) yaptırım açıkladı.
Dışişleri Bakanı Antony Blinken tarafından yapılan açıklamada, yurtdışında en az bir ABD vatandaşının haksız yere gözaltına alınmasında rol oynadığı gerekçesiyle Rusya Federal Güvenlik Dairesi'nin (FSB) yaptırım listesine alındığı belirtildi.
Açıklamada, "FSB, Rusya'da haksız yere gözaltına alınan ABD vatandaşlarının tutuklanması, soruşturulması ve gözaltına alınması süreçlerine defalarca dahil oldu" ifadeleri kullanıldı.
İran İslam Devrim Muhafızları İstihbarat Teşkilatı da (IRGC-IO) yurtdışında en az bir ABD vatandaşının haksız yere tutuklanmasında rol oynadığı gerekçesiyle yaptırım listesine alındı.
ABD Maliye Bakanlığı da eş zamanlı olarak teşkilatın dört üst düzey yetkilisine yaptırım uyguladı.
Açıklamada Blinken'in, "Rusya ve İran'ın ABD vatandaşlarını haksız yere alıkoymasına yönelik tekrar eden davranış modeli kabul edilemez. ABD, haksız gözaltına alınan veya rehin tutulan Amerikan vatandaşlarının serbest bırakılmasını sağlamak ve onları sevdikleriyle yeniden bir araya getirmek için çalışmaktan asla vazgeçmeyecek" sözlerine yer verildi.
ABD Maliye Bakanlığı, rehin alma ya da haksız tutuklama eylemlerindeki rolünü tespit ettiği İran İslam Devrimi Muhafızları İstihbarat Teşkilatı'nın (IRGC-IO) dört üyesini kara listeye aldı.
Maliye Bakanlığı'ndan yapılan açıklamada, İran Devrim Muhafızları İstihbarat Teşkilatı'nın tutukluları İran’da siyasi mahkumların tutulduğu hapishane olarak bilinen Evin Cezaevi'nde sorguladığı, teşkilatın ülkedeki protestoların bastırılması ve aralarında çifte vatandaşların olduğu muhaliflerin tutuklanmasında rol oynadığı belirtildi.
Yaptırım getirilen İranlı yetkililer
Yaptırımların hedefindeki isimlerden birinin İran Devrim Muhafızları İstihbarat Teşkilatı'nın Suriye'deki operasyonlarından sorumlu ve yabancıların İran'da gözaltına alınmasına müdahil olduğu tespit edilen, kurumun karşı istihbarat faaliyetlerini yöneten Ruhollah Bazghandi olduğu belirtildi.
2022'de Devrim Muhafızları İstihbarat Teşkilatı'nın (IRGC-IO) komutanlığına getirilen ve İran'da sivil hakları baskılayarak çifte vatandaşların da aralarında olduğu muhalifleri gözaltına alan operasyonları ve Mahsa Amini'nin hayatını kaybetmesinin ardından çıkan protesto gösterilerine katılanlara uygulanan baskı politikasını yürüten Muhammed Kazemi de yaptırımların hedefindeki bir diğer isim.
Ayrıca mahkumların lojistiğinden sorumlu başkan yardımcısı Mohamad Mehdi Sayyari ve Devrim Muhafızları'nın üst düzey yetkililerine İstihbarat Örgütü'nün raporlarını doğrudan ileten ve iki birim arasında köprü görevi gören Tuğgeneral Muhammed Hasan Mohaghegi'nin de yaptırım listesinde olduğu belirtildi.
Yaptırım uygulanan kişilerin malvarlıklarına erişim yasağı
Yaptırımlar kapsamında bu kişilerin ABD'de bulunan ya da Amerikalılar'ın kontrolundaki tüm mal varlıklarına erişimi de engellendi.
Ayrıca, yaptırım uygulanan kişilerin mal varlıklarının yüzde 50 veya daha fazlasına doğrudan veya dolaylı olarak, bireysel ya da toplu, sahip olan herhangi bir kuruluşun da yaptırım kapsamına gireceği belirtildi.
Yaptırım uygulanan kuruluş ve kişilerle belirli işlem veya faaliyetlerde bulunan finans kuruluşları ve diğer kişilerin dolaylı yaptırımlara maruz kalabileceği uyarısı yapıldı.
Bu kişilere ya da bu kişiler tarafından yapılabilecek fon, mal veya hizmet katkısı veya tedarikinin de yasaklar kapsamında olduğu kaydedildi.
ABD'li muhabiri tutuklayan Rus güvenlik dairesine yaptırım
ABD, Rus iç güvenlik dairesi FSB'ye de Amerikalılar'ın yurtdışında haksız yere tutuklanmasında sorumlu ya da suç ortağı olması nedeniyle yaptırım getirildiğini açıkladı.
Biden yönetiminden üst düzey bir yetkili, adını gizli tutulması koşuluyla gazetecilere yaptığı açıklamada, ABD vatandaşlarını siyasi amaçlarla kullanmaya çalışanların sonuçlarla karşılaşacaklarını belirtti.
Yetkili "Bu hamlemiz dünya genelinde ABD vatandaşlarını haksız yere tutuklayacak olanlara bu eylemlerinin olası sonuçları konusunda bir uyarı" dedi.
Açıklamada, "Bazıları kamuoyuna açık, bazıları gizli bugünkü yaptırımlar, yurtdışında haksız tutuklanan ABD vatandaşlarının serbest bırakılmasını sağlamak, sorumlulardan hesap sormak ve bu şekilde gelecekte benzer durumların oluşmasını önlemek için gösterdiğimiz çabaların bir kısmı" denildi.
Rusya ve İran birden fazla Amerikan vatandaşını cezaevlerinde tutuyor. Washington bu tutuklamaların "haksız" olduğunu söylüyor.
Geçen ay FSB tarafından tutuklanan Wall Street muhabiri Evan Gershkovich'in yanı sıra, eski ABD deniz piyadesi Paul Whelan da Rusya'da casusluk suçlamasıyla bir çalışma kampında 16 yıllık hapis cezasını çekiyor. Whelan da Gershkovich gibi hakkındaki casusluk suçlamalarını kabul etmiyor.
ABD ve Rusya ilişkileri Moskova'nın geçen yılki Ukrayna işgalinin ardından Soğuk Savaş seviyesine gerilemiş durumda. Buna rağmen dönem dönem yürütülen diplomatik çabalarla geçen yıl iki kez tutuklu takası gerçekleştirildi.
Bunlardan birinde Washington, Rusya'da uyuşturucu taşıma suçlamasıyla tutuklanan Amerikalı basketbol yıldızı Brittney Griner'ın serbest bırakılmasını sağlamıştı. Washington Griner karşılığında Rus silah kaçakçısı Viktor Bout'u serbest bırakmıştı.
ABD hükümeti net rakam açıklamasa da, James Foley Vakfı'nın rakamlarına göre yurtdışında tutuklu 60 kadar Amerikalı'nın olduğu, bunların bazılarının da İran'da olduğu sanılıyor. Vakıf Suriye'de kaçırılarak öldürülen gazeteci James Foley'in anısına kurulmuştu.
