Kremlin, Washington’un kayda değer ilerleme sağlandığı tezine rağmen, Rusya'nın ABD ile arasındaki Yeni Stratejik Nükleer Silahların İndirimi Antlaşması’nı (New START) uzatmak için yeni bir anlaşmaya varmadığını açıkladı. ABD Dışişleri Bakanı Mike Pompeo, Ruslar’ın anlaşmada sonuca ulaşmak için bir yol bulacaklarından umutlu olduğunu söyledi.
2010 yılında imzalanan ve iki ülke arasındaki son büyük nükleer antlaşma olan Yeni Stratejik Nükleer Silahların İndirimi Antlaşması, Rusya ve ABD'nin konuşlandırabileceği stratejik nükleer savaş başlıklarının sayısını sınırlıyor. Antlaşmanın süresi 2021 yılı Şubat ayında doluyor.
Amerikalı yetkililer sosyal medya açıklamalarında, uzatma için prensipte anlaşmaya varıldığını kaydetmişlerdi.
Kremlin sözcüsü Dmitry Peskov ise Çarşamba günü yaptığı açıklamada, antlaşmanın uzatılması gerektiğine dair ortak bir anlayış olmasını umdukları halde henüz bir anlaşmaya varılmadığını söyledi.
Gazetecilerle yaptığı telekonferansta Peskov, "START antlaşmasını uzatma ihtiyacı konusunda aynı düzlemde olduğumuzu umuyoruz. Uzatmanın gerektiğini, bunun ülkelerimizin ve tüm dünyanın stratejik güvenliğinin yararına olduğunu anlıyoruz" dedi.
Çarşamba günü erken saatlerde bir konuşma yapan Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov da Moskova'nın Washington ile stratejik nükleer silahları kontrol antlaşmasını genişletme olasılığını görmediklerini, yine de müzakereleri sürdürmeyi planladıklarını söyledi.
Pompeo’dan iyimser açıklama
ABD Dışişleri Bakanı Mike Pompeo da bugün yaptığı açıklamada, Rusya ile son görüşmelerde ulaşılan mutabakatlara dayanarak, ülkesinin Şubat ayında sona erecek antlaşmayı uzatmaya açık olduğunu söyledi.
Dışişleri Bakanlığı basın toplantısında konuşan Pompeo, "Antlaşmanın uzatılması için çeşitli olasılıkların nasıl göründüğüne ilişkin son birkaç haftada varılan mutabakatlara dayalı bir anlaşmayı tamamlama fırsatını memnuniyetle karşılarız" dedi.
Pompeo, Ruslar’ın anlaşmada sonuca ulaşmak için bir yol bulacaklarından umutlu olduğunu da kaydetti.
Antlaşmanın uzatılmaması, Moskova ile Washington arasındaki nükleer silah dengesini koruyan temeli ortadan kaldırabilir ve halihazırda sıkıntılı olan ilişkilere başka bir gerilim unsuru eklenmesi anlamına gelebilir.
ABD ve Rusya’nın her birinin envanterinde en az 5.000 adet nükleer silah bulunuyor. Ancak eski Başkan Barack Obama tarafından 2011 yılında imzalanan New START, iki ülkenin en fazla 1.550 adet stratejik nükleer silah konuşlandırmasına imkan veriyor. Antlaşma aynı zamanda iki ülkenin düzenli olarak birbirini denetlemesini de öngörüyor. Her iki tarafın da kabul etmesi halinde bu antlaşmanın süresi beş yıla kadar uzatılabiliyor.
New START, 1991 yılında Sovyetler Birliği ve ABD arasında imzalanan orijinal Stratejik Silahları Azaltma Antlaşması’nın (START I) yerini almıştı.
1980'lerde Başkan Ronald Reagan ve Sovyet lideri Mikhail Gorbaçov ile 1990'larda halefleri George H.W. Bush ve Rusya Devlet Başkanı Boris Yeltsin arasındaki silah anlaşmaları, süper güçler arasında artan güvenin altını çizdi ve Soğuk Savaş'ın sona ermesine katkıda bulundu.
Başkan Trump, ABD ve Rusya arasında 1987’de imzalanan Orta Menzilli Nükleer Kuvvetler Anlaşması’ndan (INF) Rusya’nın yükümlülüklerini yerine getirmediği gerekçesiyle, 2019 yılı Şubat ayında çıkma kararı almıştı.
Rusya ise Amerika’nın antlaşmayı ihlal ettiğini iddia etmişti. Soğuk Savaş döneminden kalma bu antlaşmadan ABD’nin çekilmesinin ardından New START, iki nükleer güç arasında silah kontroluna yönelik tek antlaşma olarak kalmıştı.
