ABD’de başkanlar önemli davalara bakılan temyiz mahkemelerindeki pozisyonları kendi ideolojilerine yakın atamalarla doldurmaya çalışabiliyorlar. Başkanların atamaları Senato’nun onayından geçiyor.
Şimdi de Başkan Donald Trump, çok sayıda atamayla Demokratların çoğunlukta olduğu mahkemelerin sayısını azaltmaya çalışıyor.
Trump iki yıllık görevi süresinde en fazla temyiz mahkemesi ataması yapan başkan olarak tarihe geçti bile.
ABD’de büyük güç sahibi 13 federal temyiz mahkemesinden yalnızca dördü Cumhuriyetçi çoğunluğa sahip.
Bu mahkemelerin 11’i çok eyaletli özel bölgelere, bir tanesi sadece Washington DC’deki davalara, bir diğeriyse patent davalarına bakıyor.
Her ne kadar bir yargıcın başkanın istekleriyle paralel kararlar alacağının garantisi olmasa da Demokrat ya da Cumhuriyetçi üyelerin sayısı temyiz mahkemesinin muhafazakar-liberal dengesinin bir göstergesi durumunda.
Trump iki yılda 26 atama yaptı
Cumhuriyetçilerin liderliğindeki Senato, Trump’ın adaylarını hızla onaylarken Trump şimdiden 26 temyiz mahkemesi yargıcını atamış oldu. Brookings Enstitüsü araştırmacılarından Russelll Wheeler, bunun diğer başkanların hepsinin ilk iki yıllarında yaptıkları atamalardan fazla olduğunu söylüyor ancak Wheeler şu an eskiye oranla daha fazla temyiz mahkemesi yargıcı olduğunu da hatırlatıyor.
Görevi Trump’a devreden eski Demokrat Başkan Barack Obama sekiz yıllık başkanlığı sırasında toplamda 55 temyiz mahkemesi yargıcı atamıştı.
Cumhuriyetçi çoğunluğa geçmek üzere olan iki mahkeme Atlanta merkezli 11’inci Bölge Temyiz Mahkemesi ve Philedelphia merkezli 3’üncü Bölge Temyiz mahkemesi.
Trump şimdiden 11’inci Bölge mahkemesine 3 atama yaptı ve mahkemeyi Demokratlar ve Cumhuriyetçi üyeler arasında 6-6 duruma getirdi. Trump 3’üncü Bölge içinse yalnızca bir atama yaptı. Bu mahkemede Demokrat üyeler 7’ye 5 çoğunlukta. Ancak mahkemede hala Trump’ın atamasını bekleyen iki açık poziyon var.
Yargı bölgelerindeki ideolojik değişim, davalarla ilgili kararlar ve yeni emsaller oluşması konusunda doğrudan etkili olabiliyor.
Bölge mahkemelerindeki konular genellikle kürtaj, eşcinsel hakları, ölüm cezası, oy verme hakları, iş hukuku ve çevre gibi önemli içeriklere sahip.
Amerikan Mahkemeleri Yönetim Ofisi’ne göre şu an mevcut 13 temyiz mahkemesi pozisyonunun altısı için Trump tarafından seçilen adaylar onaylanmayı bekliyor.
11 ve 3’üncü bölge mahkemelerinde beklemede olan büyük davalarda Trump’ın adayları kararları etkileyebilir.
Obama, Cumhuriyetçi George W. Bush’un sekiz yıllık iktidarının ardından 2009’da göreve geldiğinde mahkemelerde Cumhuriyetçi üyeler çoğunluktaydı. Yalnızca bir mahkemede Demokratlar’ın çoğunluğu mevcuttu.
Obama’nın sekiz yılın ardından 2017’de görevden ayrıldığında 13 bölge mahkemesinden dokuzunda Demokrat atamalar çoğunluğa hakimdi.
