Dünyanın en güçlü ekonomilerinden birine sahip olan ve Avrupa Birliği’nin motoru olarak tanımlanan Almanya’nın en büyük sorunu, yaşlanan ve sayısı giderek azalan nüfusu. Uzmanlar 2050 yılında Almanya’nın nüfusunun en az 8 milyon kişi azalacağından yola çıkıyorlar. Genç ve özellikle Türk kökenli göçmenler arasında Alman vatandaşlığına geçenlerin oranının giderek azalması ise hükümeti düşündüren bir başka olumsuz gelişme.
Alman hükümetinin verilerine göre ülkede yaşayan her beş kişiden biri ve 5 yaşından küçüklerin üçte biri göçmen kökenli. Uyum politikalarının sürekli gündemde olduğu ülkede yine de eğitim ve meslek eğitimi ile istihdam konusunda göçmenlerin eşit fırsatlara sahip olduğunu söylemek mümkün değil. Özellikle, 3 milyonu bulan nüfusu ile en büyük göçmen grubu oluşturan Türk kökenliler, kendilerine yönelik ‘eğitimsiz, uyumsuz ve Almanya’ya yük olduklarını’ ileri süren suçlamalar ve tartışmalar nedeniyle rahatsızlık hissediyor. Öte yandan Göç Yasası’nı sertleştirerek, özellikle Türkiye’den Almanya’ya evlilik yoluyla göçü zorlaştıran ve diğer taraftan son zamanlarda başta Türk akademisyenler olmak üzere burada yetişen kalifiye elemanları elinden kaçıran Almanya’yı bekleyen başka bir sorun ise nüfustaki gerileme. Önümüzdeki 20 yılda çalışanların sayısında altı milyonluk azalma beklenirken, Alman vatandaşlığına geçen göçmenlerin sayısı da giderek azalıyor. Eldeki son verilere göre, 2002 ile 2009 yılları arasında yaklaşık bir milyon göçmen Alman vatandaşlığına geçti. Bu sayının üçte birini Türk kökenli göçmenler oluşturdu. Yetkililer aynı dönemde Alman vatandaşlığına geçmek için gerekli koşullara sahip olanların sayısının 2,5 milyonu bulduğunu, ancak örneğin 2000’li yılların başına kıyasla Alman vatandaşlığına geçenlerin sayısının ortalama olarak gerilediğini ifade ediyorlar. Nitekim Türklerin yaklaşık bir milyon nüfusla en yoğun olarak yaşadıkları Kuzey Ren Vestfalya eyaletinde, 2004’de 16 bin Türk kökenli Alman vatandaşı olurken, bu sayısının 2010’da 7 bine indiği haber veriliyor. Diğer Avrupa Birliği ülkeleriyle de karşılaştırdıkta vatandaşlığa geçiş oranında Almanya son sıralarda yer alıyor. Alman vatandaşlığına ilginin, özellikle Türk göçmenler arasında azalması uyumla bağlantılı siyasi atmosferinin yanı sıra, birçok göçmenin gözünü korkutan bürokratik zorluklarla açıklanıyor. Öncelikle en az sekiz yıldır Almanya'da yaşamış ve süresiz bir oturuma sahip olmak gerekiyor. Bir diğer sorun ise Almanya'da doğup büyüyen göçmen kökenli gençlerin 18-23 yaş arasında iki vatandaşlıktan birine karar vermek zorunda bırakıldığı ‘opsiyon modeli’ uygulaması. 2000 yılında çıkan ve yıllardır çok tartışılan bir yasaya göre, bu yaşa gelen göçmen gençlerin iki vatandaşlıktan birini tercih etme zorunluluğu var. Uzmanlar yasa nedeniyle Türk kökenli gençler arasında Alman vatandaşlığına geçişlerin durma noktasına geldiğini belirtirken, Yeşiller Partisi Federal Milletvekili Mehmet Kılıç, seçme zorunluluğunun kaldırılması gerektiğini ifade ediyor.
‘Opsiyon Modeli’nin kaldırılması yönünde geçen 2010 Sonbaharında muhalefet tarafından gündeme getirilen teklif, iktidardaki Hristiyan Birlik Partileri ile Hür Demokrat Parti tarafından reddedilmişti.
