Türkiye'de nefesler tutuldu, referandumun yapılacağı 16 Nisan ve ondan sonraki gelişmeler merakla bekleniyor. Almanya’da da Pazar akşamı Türkiye’den gelecek haberler ve referandumdan çıkacak sonuç konusunda ihtiyatlı bir bekleyiş söz konusu. Alman medyasında çıkan yorumlarda, ‘evet’ veya ‘hayır’ diyenlerin oranının kamuoyu araştırmalarına göre başa baş gittiğine yer verilirken, alınacak sonuca göre farklı senaryolar dillendiriliyor ve Türkiye'yi referandum sonucu ne olursa olsun, bir siyasi dönüşümün beklediği görüşü savunuluyor. Anayasa değişikliği referandumu süreci Türkiye ile ilgili daha önce hiçbir dönemde ve konuda olmadığı kadar, haftalarca Almanya’nın neredeyse birinci gündem maddesini oluşturdu.
Die Welt gazetesinin Türkiye muhabiri Deniz Yücel'in şubat ayının başında tutuklanmasının ardından başlayan bu gelişme, ardından Almanya'daki bazı siyasetçilerin, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın Almanya'ya girmesinin yasaklanmasını ve Türk hükümeti yetkililerinin düzenleyeceği referandum toplantılarının iptal edilmesini teklif etmesiyle bir gerilime dönüştü. Nitekim Adalet Bakanı Bekir Bozdağ'ın ve Dışişleri bakanı Mevlüt Çavuşoğlu’nun 16 Nisan'daki referandum ile ilgili planladıkları toplantılar Alman yetkililer tarafından yasaklandı.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ise etkinliklerinin iptal edilmesini 'Nazi dönemine' benzetti. Bu suçlamayla daha da yükselen tansiyon, hükümetlerin birbirini karşılıklı suçlamalarına dönüştü. Yaşanan diplomatik kriz, Almanya’daki Türk kamuoyunu da bölerken, Alman güvenlik makamları, ülkede yapılacak referandum oylaması öncesinde ve sırasında milliyetçi ve PKK taraftarı gruplar arasında şiddet eylemleri olabileceğini öne sürerek, endişlerin artmasına neden oldu. Ancak 27 Mart’ta başlayan ve 9 Nisan’da sona eren oy verme işlemi olaysız ve barışçıl şekilde sona erdi.
Türklerin en yoğun yaşadığı ülke olan Almanya'da seçmen konumundaki 1 milyon 430 bin 127 Türk vatandaşının yüzde 48,73'ü oy kullandı. 1 Kasım 2015 seçimlerinde Almanya’da sandığa giden Türk vatandaşlarının oranı yüzde 40,8 olarak kaydedilmişti. Almanya’daki Türk toplumunun şu anda merak ettiği sorulardan biri, ülkede verilen oyların oy dağılımında bir değişim yaratıp yaratmayacağı. ‘Evet’ ve ‘Hayır’ diyenlerin bu konudaki görüşleri farklı.
Bu arada siyasi yorumcular, 16 Nisan sonrasında iki ülke arasındaki ilişkilerin tekrardan yumuşaması gerektiğini, aksi takdirde ülkede yaşayan Türkiye kökenlilerin sorunlarının artabileceğini vurguluyorlar. Nitekim Türkiye ile gerilimi fırsat bilen bazı Alman siyasiler, 2000'den önce Almanya'ya yerleşmiş olan Türklere verilen çifte vatandaşlık haklarının yeniden kısıtlanmasını talep etmeye başladı.
Alman istihbaratı da, 16 Nisan sonrasında bazı gerginliklerin yaşanabileceğini ve sokaklara taşabilecek olayları engellemek amacıyla, güvenlik konseptleri hazırladığını duyurdu. Referandumun yapılacağı 16 Nisan Pazar günü ve Pazartesi Almanya’da Paskalya tatiline denk geliyor. Nitekim başta Başbakan Angela Merkel olmak üzere pek çok siyasetçi tatile çıkmış durumda. Merkel Türk-Alman ilişkilerinin her iki ülke için büyük önem taşıdığını son haftalarda sıklıkla dile getirerek, atmosferin yumuşamasından yan olduğunu belli etti.
Ancak başta muhaleffeteki Yeşiller ve Sol Parti’den olmak üzere çok sayıda siyasetçi, referandumdan ‘evet’ çıkması durumunda Türkiye’ye silah satışının kesilmesi, AB’ye üyelik müzakerelerinin kesilmesi ve İncirlik’teki Alman Tornado uçaklarının ve askerlerinin geri çekilmesi gibi teklifleri gündeme getirdiler.
Türkiye’de referandumda alınacak sonuca Almanya’nın nasıl tepki vereceği, paskalya sonrasındaki günlerde Berlin’deki en hararetli tartışma konularından birini oluşturacağa benziyor.
