Rusya’nın ABD’de 2016 Başkanlık seçimlerine müdahale ettiği iddialarını soruşturan özel yetkili savcı Robert Mueller Çarşamba günü Kongre’de ifade verecek. Demokrat Kongre üyelerinin, soruşturmayı tamamladıktan sonra görevinden ayrılan Mueller’dan kritik bir soruya yanıt vermesini bekleyecek: Mueller Başkan Donald Trump ve Ruslarla ilgili soruşturmanın kaldığı yerden devamını Kongre’nin getirmesini mi istiyor?
Demokratlar, Cumhuriyetçi Başkan Trump’ın ikinci kez dört yıllığına başkan olmayı hedeflediği 2020 başkanlık seçimleri sürecinde gündemlerini şekillendirirken, soruşturmada cevapsız kalan sorular konusunda ne yapılması gerektiğine ilişkin bir karara varmadan önce 22 ayda tamamlanan soruşturmanın bulgularıyla ilgili Mueller’ın söyleyeceklerine dikkat kesilecek.
74 yaşındaki eski FBI Direktörü ve federal savcı Robert Mueller’ın Kongre’deki ifadesinde soruları cevaplandırırken ne kadar işbirliği yapacağı ya da Trump’ın Adalet Bakanlığı’nın ancak Nisan ayında redakte edilmiş halini açıkladığı soruşturmaya ilişkin 448 sayfalık raporun metninin ne kadar dışına çıkacağı belirsiz.
Rapor Rusya’nın 2016 başkanlık seçimlerine Trump’ın adaylığını güçlendirmek amacıyla korsanlık ve propaganda faaliyetleriyle müdahale ettiği, Trump’ın seçim kampanyasında çalışan kişilerin de Ruslarla irtibatının olduğu sonucuna varmıştı. Ancak rapor Trump’ın ekibi ve Moskova arasında bir komplo ya da gizli işbirliği olduğuna yönelik yeterli delil olmadığı sonucuna varmıştı.
Rapor aynı zamanda Trump’ın Mueller’ın soruşturmasını engellemeye çalıştığı birkaç vakayı tanımlamış ancak bu yaşanan vakaların adaletin Başkan tarafından engellenmesi anlamına gelip gelmediği konusunda bir karara varmamıştı.
Mueller Demokratların kontrolündeki Temsilciler Meclisi’nin iki komisyonunda ifade verecek. Kongre üyelerinin Mueller’a yöneltebileceği sorular çerçevesinde öne çıkabilecek konu başlıkları şu şekilde:
Demokrat Kongre üyelerinin Mueller’a Trump’ın adalet bakanlığına atadığı ve Başkan’ı korumakla suçladıkları William Barr’ın kendisine soruşturmayı sonlandırmasını söyleyip söylemediği yönünde soru yöneltmesi bekleniyor.
Kongre üyeleri Mueller’ın William Barr’ın raporu nasıl Trump’ın aklanması olarak sunduğu ve Barr’ın rapor eline ulaştıktan sonra Başkan’ın adaleti engellemediği sonucuna nasıl vardığı konusundaki görüşlerini duymak isteyecek.
Mueller raporun sonuçlarına ilişkin Barr’ın kamuoyu önünde yaptığı değerlendirmeyi eleştirmiş, kaleme aldığı mektupta Adalet Bakanı’nın soruşturmanın bağlamı, karakteri ve içeriğini tam olarak yansıtmadığını söylemişti. Barr’ın 24 Mart’ta Kongre’ye yazdığı mektupta rapordaki sonuçlara ilişkin yaptığı değerlendirmenin ardından Trump raporun kendisini tamamen akladığını savunmuştu. Raporun kendisi ise ancak 18 Nisan’da yayımlanmıştı.
Mueller’ın ifade vereceği her iki komisyonda da azınlık olan Cumhuriyetçiler Barr’ın Trump’ın adaleti engellemediği yönünde vardığı sonucu bu konunun artık gündemden düşürülmesi yönündeki görüşlerini vurgulamak için kullanabilirler.
Temsilciler Meclisi’ndeki Demokratlar yüksek profilli suçlar sebebiyle Kongre’nin bir başkanı görevden alması için ABD anayasasında çerçevesi çizilen azledilme sürecini başlatıp başlatmama konusunda kendi içinde bölünmüş durumda. ABD Adalet Bakanlığı’nın uzun süredir yürürlükte olan yönergesi halen görevde olan başkana yönelik suçlama getirilmesini yasaklıyor.
Adaletin engellenmesi ve Kongre
Demokratlar Mueller’ın adaletin engellenmesi konusunda yaptığı çalışmanın, Kongre’ye rapordan sonra açılabilecek olan soruşturmalar için delil sunma amacı taşıyıp taşımadığına yönelik bir işaret arayacak. Kongre üyelerinin Mueller’a raporda “Kongre’nin bir başkanın yolsuz eylemlerine karşı ABD yargı sistemini koruma yetkisi” ifadesinin yer aldığı paragrafla ilgili soru yöneltmesi de bekleniyor.
Trump Mueller’ın Rusya ile gizli işbirliği olduğu sonucuna varmadığını iddia etmişti. Cumhuriyetçiler Mueller’ın Kongre’nin adaletin engellenmesi konusundaki yasaların reforme edilmesini değerlendirmesini kastettiğini savunuyor.
Rapor Trump tarafından adaletin engellenmiş olması ihtimaline işaret eden bir dizi olayı ayrıntılandırmış, özellikle Mueller’ı görevden alma girişimleri bu kapsamda değerlendirilmişti. Raporda özel yetkili savcının gelecekte başka soruşturmalar açılması olasılığı adına bu konudaki delilleri muhafaza etmeyi amaçladığı belirtilmişti.
Raporda “Verilerin kapsamlı şekilde soruşturulmasının ardından Başkan’ın açık şekilde adaleti engelleme suçunu işlemediğinden emin olsak bunu o şekilde belirtirdik. Bu rapor Başkan’ın suç işlediği sonucuna varmamakla birlikte, başkanı tamamen aklamamaktadır” ifadeleri kullanılmıştı.
Mueller’ın kaleme aldığı rapor aynı zamanda ABD içtihatına merak uyandıran bir atıfla son buluyordu. Raporda “Cezai adalet sisteminin Başkan dahil olmak üzere herhangi bir kişi tarafından gerçekleştirilen yolsuz eylemlerden korunması hükümetimizin 'Bu ülkedeki hiçbir kişi kanunun üzerinde değildir' ilkesiyle uyum içindedir” ifadeleri yer almıştı.
Trump ve Cumhuriyetçi müttefikleri Mueller’ın Başkan’ın seçim kampanyası ekibi ve Rusya arasında bir komplo olmadığı sonucuna vardığını savunmuştu. Mueller ise tam olarak böyle bir tespitte bulunmadı. Mueller soruşturmaya ilişkin raporunda soruşturmanın seçim kampanyası ekibinin Rusya ile suç teşkil eden bir komplo içerisine girmediği ancak bunun da bu konudaki verilere ilişkin bir delil olmadığı anlamına gelmediği tespitinde bulunmuştu.
Mueller’ın ekibi soruşturmanın kabul edilebilir delil ve ifadelerin alınmasında yaşanan zorluklardan dolayı kapsamlı bir resim teşkil etmediğini belirtmişti. Başkan Trump özel yetkili savcıyla yüz yüze mülakat yapmayı reddetmişti.
Trump’ın seçim kampanyasıyla bağlantılı çok sayıda kişi soruşturma kapsamında verdikleri ifadelerde ya yalan söylemiş ya da eksik delil sunmuştu. Bir kısmı da ABD anayasası uyarınca kendi aleyhinde tanıklık yapmayı reddetme hakkını kullanmıştı. Bazı bilgilerse soruşturma yürüten ekipten gizlemişti. Seçim kampanyasıyla bağlantılı kişiler verilerin uzun vadeli olarak elde edilmesini engelleyen şifreli cep telefonu uygulamaları kullanmıştı.
Mueller raporunun sonuç bölümünde “Bu belirlenen boşluklar gözetildiğinde, özel yetkili savcının ofisi, elde olmayan bilgilerin raporda anlatılan olayları aydınlatma olasılığını seçenek dışı bırakmamaktadır” ifadesi yer almıştı.
Bu arada Adalet Bakanlığı'nın Mueller'a Kongre ifadesinde raporun dışına çıkmaması gerektiği yönünde bir yazı gönderdiği Amerika'da haber bültenlerine yansıdı.
Mueller yerel saatle sabah 08.30'da önce Adalet Komisyonu'nda, 12.00'de de İstihbarat Komisyonu'nda 2 saat boyunca üyelerin sorularını yanıtlayacak.
