PARIS —
Suriye ordusunun isyancılara karşı sürdürdüğü savaşın en büyük destekçisi İran. Bu nedenle Şam hükümeti catışmaları sona erdirecek görüşmelere Tahran’ın da katılmasını istiyor.
Suriye Enformasyon Bakanı Ümran Zoabi bu konuda ısrarlı: “Elbette diğer devletler gibi İran’ın da görüşmelere katılmasını ve aynı düzeyde temsil edilmesini umuyoruz.”
İran Dışişleri Bakanı Muhammed Cevat Zarif davet edilirse Tahran’ın bu ay sonu yapılacak görüşmelere katılacağını söyledi: “Eğer önkoşulsuz bir davet olursa Cenevre görüşmelerine katılırız ama böyle bir davet için başvurmayacağız.”
Daveti engelleyen konu, İran’ın Amerika’nın görüşmeler için öne sürdüğü ilkeleri reddetmesi. Amerika görüşme gündeminde Beşar Esat yönetimine son verileceğinin vurgulanmasını istiyor.
Kerry – Lavrov görüşmesinin ardından bir Amerikalı diplomat İran’ın Suriye görüşmelerine mutlaka bir katkısı olacağını, ancak bunun doğru bir katkı olması gerektiğini söyledi.
Lavrov ise barış çabalarının Washington ile Tahran arasındaki ideolojik ayrılıklardan etkilenmemesi gerektiğini savundu. Rus bakan Amerika’nın daha önce İran ile nükleer programı ve Afganistan’la Irak savaşları konusunda görüşme yapmayı kabul etmesini örnek gösterdi.
Amerikan Üniversitesi profesörü Hillary Mann Leverett, Afganistan savaşı sırasında İran ile temaslarda görüşmeci olarak çalışmış. Tahran’ın o dönemde uzlaşma ve iktidar paylaşımının sağlanması konusunda önemli rol oynadığını söyleyen Leverett, şimdi arabulucuların Suriye için aynı şeyleri istediğini hatırlatıyor.
Hillary Mann Leverett: “İranlılar’ın Afganistan’da bu tür katkıları oldu. Irak’ta da bunu yaptılar. Suriye’de de yapabilirler. Masaya oturmalarını engellemek ya da şartlar öne sürmekle fırsat kaçırıyoruz. Böyle davranarak sonuç alamayız..”
Esat karşıtları savaşta taraf olduğu gerekçesiyle İran’ın görüşmelere katılmasına karşı çıkıyor.
Ancak emekli Amerikalı büyükelçi Adam Ereli Tahran’ı dışarda tutmanın alınacak kararların değerini zayıflatacağı görüşünde: “İran’ın rolü, tahtın arkasındaki güç olması. Eğer tahtla ilgili birşey yapmak istiyorsanız İran’ı dahil etmeniz gerekir.”
Büyükelçi Ereli, İran davet edilmediği ve Suriye muhalefet liderleri katılma konusunda hala kararsız oldukları sürece görüşmelerden sonuç alınamayacağını söylüyor: “Konferansın esas konusu olan taraflar ortada yokken geri kalan herkes Cenevre’ye gitmek için yarışıyor.”
Görüşmelere bir hafta kala üst düzey Amerikalı yetkililer Tahran’ın geçici Suriye hükümetiyle ilgili planları destekleyeceğini gösteren bir belirti olmadığını, bu yüzden konferansın İranlılar olmadan başlayacağını söylüyor.
Kerry, görüş ayrılıklarına rağmen Amerika ve Rusya’ın Suriye krizine askeri çözüm olmadığı konusunda hemfikir olduklarını, Washington ve Moskova’nın tarafları biraraya getirmek için ellerinden geleni yapmaları gerektiğini vurguluyor.
Suriye Enformasyon Bakanı Ümran Zoabi bu konuda ısrarlı: “Elbette diğer devletler gibi İran’ın da görüşmelere katılmasını ve aynı düzeyde temsil edilmesini umuyoruz.”
İran Dışişleri Bakanı Muhammed Cevat Zarif davet edilirse Tahran’ın bu ay sonu yapılacak görüşmelere katılacağını söyledi: “Eğer önkoşulsuz bir davet olursa Cenevre görüşmelerine katılırız ama böyle bir davet için başvurmayacağız.”
Daveti engelleyen konu, İran’ın Amerika’nın görüşmeler için öne sürdüğü ilkeleri reddetmesi. Amerika görüşme gündeminde Beşar Esat yönetimine son verileceğinin vurgulanmasını istiyor.
Kerry – Lavrov görüşmesinin ardından bir Amerikalı diplomat İran’ın Suriye görüşmelerine mutlaka bir katkısı olacağını, ancak bunun doğru bir katkı olması gerektiğini söyledi.
Lavrov ise barış çabalarının Washington ile Tahran arasındaki ideolojik ayrılıklardan etkilenmemesi gerektiğini savundu. Rus bakan Amerika’nın daha önce İran ile nükleer programı ve Afganistan’la Irak savaşları konusunda görüşme yapmayı kabul etmesini örnek gösterdi.
Amerikan Üniversitesi profesörü Hillary Mann Leverett, Afganistan savaşı sırasında İran ile temaslarda görüşmeci olarak çalışmış. Tahran’ın o dönemde uzlaşma ve iktidar paylaşımının sağlanması konusunda önemli rol oynadığını söyleyen Leverett, şimdi arabulucuların Suriye için aynı şeyleri istediğini hatırlatıyor.
Hillary Mann Leverett: “İranlılar’ın Afganistan’da bu tür katkıları oldu. Irak’ta da bunu yaptılar. Suriye’de de yapabilirler. Masaya oturmalarını engellemek ya da şartlar öne sürmekle fırsat kaçırıyoruz. Böyle davranarak sonuç alamayız..”
Esat karşıtları savaşta taraf olduğu gerekçesiyle İran’ın görüşmelere katılmasına karşı çıkıyor.
Ancak emekli Amerikalı büyükelçi Adam Ereli Tahran’ı dışarda tutmanın alınacak kararların değerini zayıflatacağı görüşünde: “İran’ın rolü, tahtın arkasındaki güç olması. Eğer tahtla ilgili birşey yapmak istiyorsanız İran’ı dahil etmeniz gerekir.”
Büyükelçi Ereli, İran davet edilmediği ve Suriye muhalefet liderleri katılma konusunda hala kararsız oldukları sürece görüşmelerden sonuç alınamayacağını söylüyor: “Konferansın esas konusu olan taraflar ortada yokken geri kalan herkes Cenevre’ye gitmek için yarışıyor.”
Görüşmelere bir hafta kala üst düzey Amerikalı yetkililer Tahran’ın geçici Suriye hükümetiyle ilgili planları destekleyeceğini gösteren bir belirti olmadığını, bu yüzden konferansın İranlılar olmadan başlayacağını söylüyor.
Kerry, görüş ayrılıklarına rağmen Amerika ve Rusya’ın Suriye krizine askeri çözüm olmadığı konusunda hemfikir olduklarını, Washington ve Moskova’nın tarafları biraraya getirmek için ellerinden geleni yapmaları gerektiğini vurguluyor.
