Çin’in Sincan bölgesindeki baskılardan kaçan Uygurlar için çok fazla alternatif yok. Ya kalıp müslümanlara uygulanan baskılara maruz kalacaklar ya da kaçacaklar. Kaçanların ilk durağıysa Türkiye oluyor. Kaçakların bir kısmı Türkiye üzerinden Suriye’ye geçerek kendi deyimleriyle savaşmayı öğreniyorlar. Savaşmayı öğrenenlerin amacıysa birgün Sincan’a geri dönerek Çin’e karşı kendi savaşlarını başlatmak. Uygurluların bu zaafını kullanan terör örgütü IŞİD bölge halkına yönelik verdiği mesajlarda onları Suriye’ye savaşmaya çağırırken bir sonraki durağın Çin olacağı vaadinde bulunuyorlar.
Türkiye’de çeşitli yöntemlerle IŞİD’e geçen ve sınırı geçerek Suriye’ye gidenler dışında kendilerine Türk hükümetinin sundupu olanaklr çerçevesinde bir yaşam kurmayı tercih edenler de var. Associated Press Haber Ajansı Kayseri’de yaşayan Uygurların hayatlarından bir kesiti yayınladı. Kayseri’yi iklim olarak da Çin’de yaşadıkları Sincan topraklarına benzeten Uygurlar burada kendilerine verilen evlerde kalıyor çocuklarını Kur-an eğitimlerine gönderiyorlar. Çin’de yaşadıkları bölgede evde Kur-an’ı Kerim bulundurmanın dahi yasak olduğu Uygurları için bu eğitim bile bir motivasyon kaynağı durumunda.
Daha önce bir şekilde Suriye’ye gitmiş ve orada yaşananları görmnüş olanlar Türkiye’ye yeni ulaşan Uygurları Suriye’ye gitmeme konusunda ikna etmeye uğraşıyorlar. Adının Fatima olduğunu söyleyen üç cocuk annesi bir Uygurlu kadın da örneklerden biri. Fatima’nın 11 yaşında ve henüz göçmen statüsü olmayan ve aldığı bir belgeyle okula giden kızı “Türkiye bizim dinimizi ve özgürlüğümüzü koruyacak. Burada hayat daha iyi” diye konuşuyor.
Uygur’dan Türkiye’ye kaçanlar da Irak ve Suriyeliler gibi ilk anda yasal bir statüye sahip olmuyorlar. Çalışma ve oturma izinleri bulunmuyor. Yasal olarak yerleştirilenler dışında kaçak olan birçok Uygur da diğer vatandaşları da orada olduğu için Kayseri civarına yerleşiyorlar. Çoğu zamanm iş bulamayan ve gelirleri olmayan bu kişiler şehrin dış mahallelelerinde daha çok terk edilmiş binalara yerleşerek hayatlarını sürdürmeye çalışıyorlar.
AP’ye konuşan Uygurlular imkansızlıklar yüzünden IŞİD’e katılımları önleme konusunda verdikleri mücadeleyi çoğu zaman kaybettiklerini söylüyorlar. Umutlarını kaybettiklerini ifade eden bir Uygurlu da ajans muhabirine, “Biz Uygurluların bu dünyada hiçbir değeri yok. Çin’de ölüyoruz. Suriye’de ölüyoruz. Bir adımız olmadan yaşıyor bir izimiz kalmadan göçüp gidiyoruz” diyor.
