ABD Merkez Bankası’nın (FED)'in bu yıl üçüncü kez faiz arttırması yaklaşık 1 trilyon dolarlık ticaret hacmine sahip olduğu Latin Amerika ekonomisini de doğrudan etkiliyor.
Fed’in faiz arttırımından en çok etkilenen bölgelerden biri, TradeMap verilerine göre, geçtiğimiz yıl yaklaşık 450 milyar dolarlık ithalat ve 515 milyar dolarlık ihracatla en büyük ticari ortağı ABD olan Latin Amerika.
Toplam ihracatının yüzde 43’ünden fazlasını ABD’ye yapan bölgede, uzmanlar FED’in faiz arttırımının, başta ikili ticaret hacmi 660 milyar doların üzerinde olan Meksika ve 80 milyar dolar olan Brezilya olmak üzere birçok Latin Amerika ülkesinde, enflasyon ve kur artışı, üretimin azalması, yabancı yatırımların azalması gibi sonuçlar doğurabileceğini belirtiyor.
FED’in faiz artırımının ABD’deki tasarruf etme ve riskten kaçınma eğilimini arttırırken tüketimi de azaltacağını kaydeden ekonomist Luis Barcenas, bu durumun da Latin Amerika’ya ihracat gelirlerinin düşmesi, üretimin azalması, enflasyon ve fiyat artışı gibi büyüme beklentilerinin azalması olarak yansıyabileceğini söylüyor.
“Merkez bankaları önlemlerini almıştı”
VOA Türkçe’ye konuşan Barcenas “Latin Amerika’daki merkez bankalarının çoğu pandemi sürecindeki ekonomik küçülme, özellikle gelişmiş ekonomilerde kamu giderlerinin ve teşviklerin artması gibi sebeplerden dolayı böyle bir gelişmeyi bekliyordu ve bu yüzden de 2021 başından bu yana faiz oranlarını arttırmaya başlayarak önlemini almıştı. Bu yüzden de bölgede şu anda yaşanan kur artışı ve enflasyonist baskının ana sebebi FED’in faiz arTtırımından öte, Ukrayna’nın işgali” diyor.
Latin Amerika’da ekonomi ve finansal danışmanlık hizmeti veren EcoAnalitica adlı danışmanlık şirketinin baş ekonomisti olan Barcenas, FED’in faiz artırımının kur üzerinde baskı yarattığını, merkez bankalarının faiz artırımına gitmemeleri ya da gecikmeleri durumunda enflasyonun daha da artacağını söylüyor.
Barcenas bugün başta Kolombiya, Arjantin, Şili, Meksika, Uruguay gibi Latin Amerika ülkelerinde kur baskısının beklenenden daha az hissedilmesini ve yabancı sermayenin sert bir şekilde bölgeyi terk etmemesini merkez bankaların önleyici politikalarına bağlıyor.
“Enflasyon kontrol edilemezse ithalat artar”
Resmi verilere göre bölgede yıllık enflasyon sıralamasında ilk iki sırayı yüzde 114,1’le Venezuela ve yüzde 78,5’le Arjantin alıyor. Bu iki ülkeyi, yüzde 14,1’le son otuz yılın en yüksek enflasyon oranına ulaşan Şili takip ediyor.
Ekonomisi büyük ölçüde ABD ile ticarete dayanan Meksika’daysa yıllık enflasyon yüzde 8,7 ile son yirmi yılın en yüksek seviyesine ulaştı.
Barcenas “FED’in faiz arttırımı enflasyonu kontrol altına alamaz ya da küresel düzeyde enflasyon artarsa, diğer ekonomilere göre bu gelişmeye daha hazır olan Latin Amerika ülkeleri uluslararası ticarette görece bir avantaj da sağlayabilir. Ulusal paralarının diğer kurlar karşısında aşırı değerlenmesi sonucu diğer ülkelerden daha ucuza ürün ithal edebilme olanağı gibi bir senaryo oluşabilir. Bu durumda da Latin Amerika’da üretim yapan şirketlerin ABD, Avrupa ya da Asya’dan ithalata yönelmesi ve istihdam kaybı gibi riskler de mevcut” diye konuştu.
