Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Suriye'de Fırat'ın doğusunda ABD destekli Kürt güçleri hedef alacak "kapsamlı ve etkili" bir operasyonun sinyalini verdi. Erdoğan, bu konuda hazırlıkların tamamlandığını belirtti.
Diğer yandan, Türkiye, Azerbaycan ve İran'ın dışişleri bakanları 6'ıncı kez bir araya geldi. Toplantının ana gündem maddesini Suriye konusu oluşturdu
Suriye’de Halep’in güneyine ulaşım güvenli hale gelebilecek mi?
Türkiye, Şam rejimi ve İdlib’teki muhalif gruplar arasındaki çatışmayı durdurmayı amaçlayan mutabakat çerçevesinde yakın zamanda Halep’ten güneydeki yerleşimlere güvenle ulaşılmasını hedefliyor.
Türkiye’nin ev sahipliğinde İran’ın davetli olmadığı ancak Rusya’nın yanı sıra Almanya ve Fransa’nın katılımıyla yapılan İstanbul Zirvesi’nin ardından Suriye’nin geleceği tartışılmaya devam ediyor. Türkiye, liderler düzeyinde toplanan İstanbul Zirvesi’nde kendi yokluğunda Suriye’nin geleceğine kalıcı çözüm bulunamayacağı görüşündeki İran’la da diplomasi kapısını açık tutuyor. Bu çerçevede, Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, Azerbaycan Dışişleri Bakanı Elmar Mammadyarov ve İran Dışişleri Bakanı Cevad Zarif’in katılımıyla Türkiye-Azerbaycan-İran arasında dışişleri bakanları düzeyindeki 6’ncı toplantıda, Suriye yine gündem maddesiydi.
Çavuşoğlu, Rusya’yla Türkiye arasında imzalanan Soçi Mutabakatı’na İran’ın her zaman en çok katkı sağlayan ülkelerden birisi olduğunu söyledi. Çavuşoğlu, “Zaten birlikte bu süreci yürütüyoruz. Astana ve Soçi süreci. Bizim tüm mutabakatlarımızda, deklarasyonlarımızda bir taraftan Suriye’de ateşkesin sürdürülebilir olması, diğer taraftan da Suriye’nin sınır bütünlüğü, toprak bütünlüğü için de siyasi bir çözüm için güçlü mesajlarımızı görürsünüz. Diğer taraftan da terörle ve terörün her türlüsüyle mücadeleye devam. Biz Suriye’de siyasi süreç için çaba sarf ederken, PKK, YPG, DEAŞ gibi tüm terör örgütleriyle mücadele konusunda da kararlıyız” dedi.
Çavuşoğlu, Rusya Cumhurbaşkanı Vladimir Putin’in hafta sonunda İstanbul Zirvesi’nin ardından eğer İdlib’teki mutabakata rağmen askeri saldırı olursa müdahalede bulunacakları açıklamasını da değerlendirdi. Çavuşoğlu, “İdlib bölgesi için defalarca Rus ortaklarımızla memorandum imzalandıktan sonra atılan adımlardan çok memnun olduklarını dile getirdiklerini duymuşsunuzdur. Dolayısıyla şu anda İdlib özelinde böyle bir sorun yok. Şu anda bu memorandumun uygulanması konusunda bir sıkıntı yok. Halep’i Hama’ya ve Lazkiye’ye bağlayan yolların da açılması yıl sonuna kadar gerçekleşecek. Şu anda her şey seyrinde gidiyor. Teröristler ve radikal gruplar aykırı bir tutum sergilerse ilk önce biz müdahale ederiz, herkesten önce” diye konuştu.
Fırat’ın doğusuna operasyon mesajı
Bu arada Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Fırat’ın doğusuna “kapsamlı ve etkili” operasyon sinyali verdi. TBMM Grup Toplantısı’nda konuşan Erdoğan, “Fırat’ın doğusundaki terör yapılanmasını da çökerteceğiz. Bu konuyla ilgili hazırlıklarımızı, planlarımızı, programlarımızı tamamladık. Yakında daha kapsamlı ve etkili operasyonlarla terör örgütünün tepesine bineceğiz” diye konuştu.
Milli Savunma Bakanı Hulusi Akar da Kırıkkale’de yaptığı açıklamada, Türkiye’nin hedefini PYD-YPG’nin sınır bölgesinden temizlenmesi olarak koruduğuna işaret ederek, Menbiç’in doğusu için de harekete geçmeye hazır olduklarını vurguladı.
“Artık ortak devriyeler başlayacak”
Akar, ABD ile Türkiye’nin eğitim çalışmalarını tamamladığını, Menbiç’te “bugün-yarın” artık ortak devriye yapılmaya başlanacağını açıklayarak, “Fırat’ın doğusu Münbiç’ten sonraki çalışma noktamız olacak” dedi.
Türkiye ve ABD, Suriye ile arasındaki sınır bölgesinde Fırat Nehri’nin batısındaki Menbiç yerleşim noktasından PYD-YPG’nin çekilmesi ve iki ülkenin önce koordineli ancak ayrı, daha sonra da ortak devriye misyonları yütrütmesi konusunda bir yol haritası üzerinde anlaşmıştı.
Çavuşoğlu ile ABD Dışişleri Bakanı Mike Pompeo’nun görüşmelerinde kararlaştırılan yol haritası çerçevesinde, bugün ABD ve Türk askerleri tarafından Menbiç’te 68’nci kez koordineli devriye çalışması yapıldı. İki ülke halen ortak devriyelere hazırlık amacıyla Türkiye’de eğitim faaliyeti yürütüyor.
İran’dan ABD’ye karşı Türkiye ile işbirliği mesajı
Bu arada ortak basın toplantısı gündeminde ABD’nin İran’la nükleer anlaşmadan tek taraflı çekilme kararı ve yaptırım uygulaması da vardı.
Bakan Çavuşoğlu, Türkiye-Azerbaycan-İran arasındaki bu üçlü zirve kapsamında, nükleer anlaşmadan çekilme kararı alan ABD’nin tek taraflı aldığı yaptırım kararlarının yansımalarının ne olacağını ve birlikte alabilecekleri önlemleri de konuştukları açıkladı.
İran Dışişleri Bakanı Cevad Zarif ise, ABD’nin ambargolarını şu anda da çok farklı baskı yöntemleriyle devam ettirdiğini ancak sonuç alamadığını dile getirdi. ABD’nin uluslararası toplumu bir seçim yapma zorunluluğuna mahkum ettiğini de söyleyen Zarif, “ABD’nin ambargo kararı bütün uluslararası kurallara karşı, BM Güvenlik Konseyi’nin kararına karşı. Bazı ülkeler yasalara uyduğu için, ABD tarafından cezalandırılıyor. Bunun gelecekte dünya düzenine çok büyük bir etkisi olacaktır. ABD'nin bu kararı karşısında dostlarımız, komşularımız ve Avrupa ülkeleri karşı çıkmıştır. Türkiye Devleti’ne, Sayın Cumhurbaşkanı’na ve Çavuşoğlu’na çok teşekkür ediyorum. ABD ambargolarına rağmen Türkiye bizimle ilişkisini devam ettireceğini açıkladı. Bize destek verdi. Komşularımızla ilişkilerimizin ne kadar güçlü ve derin olduğunu görüyoruz. İlişkilerimiz bu ambargolardan çok fazla etkilenmeyecektir. Tabii ki bazı özel sektörler çalışma yöntemlerini değiştirme yönüne gidecekler. Bu da zaten kabul edilebilir bir davranıştır ancak bir yöntem bularak bunları çözeceğiz” dedi. Zarif, Azerbaycan’a da İran’a destekleme kararı aldıkları için teşekkür etti.
Türkiye, Azerbaycan ve İran milli paralarıyla ticarete hazırlanıyor
Bu arada Türkiye açısından Azerbaycan ve İran’ın enerji kaynağı olma konumu, Türkiye’nin ise her iki ülkeye de pek çok ürünün ithalatçısı olması nedeniyle üçlü toplantının önemli bir gündem maddesi ise ekonomi oldu.
İran Dışişleri Bakanı Zarif, üç ülke arasında milli parayla ticaret yapılması için uzlaşmaya varıldığını ifade etti. Zarif, “Milli paralarımızla ticaret yapma noktasında anlaştık. Bu anlaşmayla ekonomik ilişkilerimizi dış müdahalelere karşı koruma altına almış olacağız” diye konuştu.
Çavuşoğlu ise, üç ülke arasında ticaret hacminin 10 milyar 650 milyon dolar civarında olduğunu belirterek, “Bizim sadece İran’la 30 milyar dolar hedefimiz var. Azerbaycan’la şu anda 1,4 milyar dolar ticaret hacmimiz var. İlk etapta hedefimiz 5 milyar dolar, ama 10 milyar dolara da çok rahatlıkla çıkabiliriz. Ülkelerimiz arasındaki ticareti ve yatırımları teşvik etmeliyiz” görüşünü dile getirdi.
