Erişilebilirlik

Fransa'nın 24 Nisan Kararına Ankara Ne Yanıt Verecek?


Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, 5 Şubat 2019'da Fransa Ermeni Dernekleri Federasyonu CCAF'in yemeğine katılmış ve her yıl Fransa'da "soykırımın yıldönümü" olarak kabul edilen 24 Nisan gününü, ulusal anma günü ilan edeceği sözünü vermişti. Bunun ardından Fransa'nın Ruanda soykırımındaki rolünün araştırılması için bir "Tarihçiler Komisyonu" kuran Macron, bu kararından bir hafta sonra yayınladığı cumhurbaşkanı kararnamesiyle 24 Nisan'ı "ulusal yas günü" ilan etti.

Başbakan Edouard Philippe ve Macron'un çift imza ile yayınladığı kararnamede, "her yıl 24 Nisan'da Paris'te anma törenlerinin düzenlenmesi, istenmesi durumunda valiliklerin de illerde tören yapması" öngörülüyor.

Macron, CCAF'in akşam yemeğinde, bu kararı ilk kez duyurduğu konuşmasında konuyla ilgili Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ı da bilgilendirdiğini söylemişti. Ancak bu açıklamaya rağmen karar, Ankara'da devlet ve hükümet makamlarının sert tepkisi ile karşılaştı. Konuya ilişkin VOA Türkçe'nin sorularını yanıtlayan Türkiye'nin Paris Büyükelçisi İsmail Hakkı Musa, harekete geçmeden önce büyükelçilik olarak gösterdikleri çabalar ve bundan sonra atılacak adımlar hakkında bilgi verdi.

VOA Türkçe: Macron, CCAF'in yemeğinde, Cumhurbaşkanı Erdoğan'ı bu konuda bilgilendirdiğini söyledi. Fransa sizi bilgilendirdi mi? Nasıl bir yanıt verdiniz?

İsmail Hakkı Musa: “Bilgilendirme bizim talebimiz üzerine olmuştur. Bu iş Ankara bilgilendirilerek değil, Ankara'ya rağmen yapılmıştır. Bu iş bizimle götürülen bir konu değildir. Talebimiz üzerine, niyetlerinin ne olduğu konusunda bize bilgi verilmiştir, o kadar. Ve her defasında biz de, bu konudaki olumsuz kanaatimizi bildirdik. Bunun ne tür gelişmelere sebebiyet vereceğini de söyledik. Onlar da bunu biliyorlar.”

VOA Türkçe: Fransa neden bu uyarılara rağmen böyle bir adım atmaya karar verdi?

İsmail Hakkı Musa: “Biz de bunu söyledik uyarılarımızda. Burada yüzbinlerce Türk asıllı Fransız var. İki ülke arasında çok boyutlu ilişkiler var. Bunlara zarar vermemek lazım dedik. Bu konunun iki ülke ilişkilerini esir almaması gerektiğini yıllarca söyledik. 'Bir tarafın tezlerine dayanarak bunu yapıyorsunuz, bu konuyu tartışmalıyız' dedik. Tarihin o döneminde yaşanan acıların ortak olduğunu, acılar arasında hiyerarşi yapılmaması gerektiğini söyledik. Ama buna rağmen seçim ve oy kaygılarıyla bu adım atıldı. En azından şunu söyleyebiliriz. Bu dostane bir eylem değil, Türkiye bunun bilincindedir. Çok üzüntü verici.”

VOA Türkçe: Türkiye bundan sonra nasıl adım atacak?

İsmail Hakkı Musa: “Elbette devletler sağduyulu hareket ederler. Biz de öyle hareket ediyoruz. Ama Tükiye her şeyi sineye çekecek bir ülke olmaktan çıkmıştır. Bu konuyu da en ince ayrıntısına kadar değerlendiriyor. Uygun tedbirleri alacağından emin olabilirsiniz. Zaman veremem, takdiri ilgili makamlarındır, ama uygun şekilde yanıt verileceğini söyleyebilirim. Türkiye bunu tüm boyutlarıyla değerlendiriyor.”

VOA Türkçe: Macron Ruanda soykırımında Fransa'nın rolünün araştırılması için Tarihçiler Komisyonu kurdu. Türkiye, "Ermeni soykırımı iddialarının araştırılması için" yıllardır bu talepte bulunuyor.

İsmail Hakkı Musa: “Burada en azından bir çelişki olduğu görülüyor. Bu yöntemin başvurulabilir bir yöntem olduğunu kabul etmiş oluyorlar. Ruanda için bunu gündeme getiriyorlar. O zaman buyurun, sözde Ermeni soykırımı iddiaları için de kuralım. Üstelik biz sadece Türk tarihçilerin değil, uluslararası alanda saygı gören tarihçilerin de komisyonda yer almasını önermiştik. Son derece kendine güvenli ve liberal bir yaklaşımla bunu önerdik.”

VOA Türkçe: Bu karar Fransa'daki Türk-Ermeni toplumları arasında bir sorun yaratır mı? Bir gerginlik, sosyal bir sorun yaratır mı?

İsmail Hakkı Musa: “Buradaki Türk toplumunun bu meselede hassasiyet gösterdiği bilinen bir konu. Bu konularda toplumu sağduyulu davranmaya, haklarını demokratik ve hukuki yöntemlerle aramaya yönlendirdik, teşvik ettik. Böyle de devam edecektir. Ama bu adımın Türk toplumunu çok incittiğini de görmek lazım. Burada devlet eliyle bir ötekileştirme eylemi var.”

Fransa Parlamentosu 2001 yılında kabul ettiği bir yasayla, 1915'de yaşanan olayları "soykırım" olarak tanımladı. Ardından 2011 yılında da "soykırımı inkar edenlere hapis ve para cezası verilmesini" içeren bir yasa çıkarıldı. Ancak bu yasa, AİHM'in de 'inkarın cezalandırılamayacağı' yönündeki Doğu Perinçek kararının ardından, Fransa Anayasa Mahkemesi tarafından reddedildi. Cumhurbaşkanı Macron, 24 Nisan'ı ulusal anma günü ilan ederek bu sürece yeni bir halka eklemiş oldu.

STÜDYO VOA

Köprü kazasının ardından milyarlarca dolarlık tazminat bekleniyor – 28 Mart
lütfen bekleyin

No media source currently available

0:00 0:29:59 0:00
XS
SM
MD
LG