Erişilebilirlik

Gerçek Zamanlı Corona Riski Haritası Ne Kadar İsabetli?


Corona virüsünün yayılması sık sık kalabalık etkinliklere bağlandı. Birçok ülke ve şehirde dönem dönem restoranlar, barlar kapatıldı; düğünler, partiler, konserler ve spor organizasyonları iptal edildi. Peki, yaşadığınız yerde katılacağınız bir sosyal etkinlikte virüsü taşıyan biriyle karşılaşma olasılığını gösteren bir harita olsaydı, ne kadar risk alırdınız?

Bu sorunun yanıtı ABD’de Georgia Teknoloji Enstitüsü’nün geliştirdiği ücretsiz interaktif haritada gizli. ‘’Covid-19 Risk Değerlendirme Planlama Aracı’’ adlı bu harita, bağımsız bilimadamlarından oluşan hakem kurulundan geçti. Geçen hafta saygın bilim dergisi Nature'da yayınlanan çalışma şimdilik ABD ve bazı Avrupa ülkelerini kapsıyor.

COVID-19 Risk Değerlendirme Planlama Aracı, kantitatif biyolog Joshua Weitz tarafından geçen Mart ayında tasarlandı. Weitz, farklı yerlerde çeşitli boyutlardaki etkinliklere katılma riskini ölçmenin kolay bir yolunu arıyordu.

İlk işlem, herhangi bir ilçede kişi başına düşen enfeksiyon sayısını ve önerilen bir etkinliğin boyutunu hesaba katan bir grafikti. Daha sonra aynı bilgiler, kullanıcıların anlamasını daha da kolaylaştırmak için bir harita üzerine yerleştirildi.

Bu sayede kullanıcılar bir etkinliğe katılmadan önce haritaya açarak gidecekleri yeri belirleyip, kaç kişinin daha katılacağını bir kutuya yazarak, hastalık taşıyan biriyle karşılaşma riskini yüzde olarak görebiliyor. Yani, çalışma, size bir etkinlikte virüsü kapma riskinizi söylemiyor. Çünkü hastalığa yakalanma riski iç-dış mekan ayrımı, etkinlikteki maske kullanımı, sosyal mesafe, havalandırma sistemi gibi başka birçok etkene de bağlı.

Bu harita, kişilere riski daha iyi öngörmek için imkan tanısa da, hastalığı düşük olasılıkla da olsa yayabilecek biriyle aynı mekanı paylaşmanın, katılıma değip-değmeyeceğini söylemiyor. Karar, tamamen kullanıcılara bırakılıyor. Bu anlamda biraz hava durumunu andırıyor. Hava durumu halka yağmur riskini gösterse de ıslanıp-ıslanmayacaklarını söylemiyor. Bu tamamen dışarı çıkanların şemsiye taşıyıp-taşımadığına kalıyor.

Harita, ABD'deki her eyalette kaç vakanın kaydedildiğine dair en son bilgilerle günlük olarak güncelleniyor. Bu nedenle, olasılıklar ve riskler de sürekli değişiyor. Ayrıca, gerçek vaka sayısının resmi raporlardakinin 10 katına kadar daha fazla olduğunu varsayıyor, çünkü tüm vakaların testlerle tespit edilmesi mümkün değil.

Harita Temmuz ayında yayına girdi ve Eylül ayına kadar siteyi 2 milyon kişinin ziyaret ettiği bildirildi.

İnteraktif haritanın amacı siyasi liderlerin, etkinlik planlayanların ve bireylerin farklı boyutlardaki toplantılarla ilişkili riskleri kolayca kavramalarına yardımcı olmak.

Bireysel kullanıcılara ek olarak, eyaletteki tüm belediye başkanlarını temsil eden Georgia Belediye Meclisi ve etkinlik düzenleme riskini değerlendirmek için bu aracı kullanan Özel Olimpiyatlar gibi kuruluşlar araştırma ekibiyle iletişime geçti.

Ancak özellikle ABD’de uzmanlar, insanların risk değerlendirme araçlarını kullanırken dikkatli olmaları gerektiğini ve tek bir kaynağa çok fazla güvenmemeleri gerektiğini söylüyor. Ülkede vakalar bir yandan arterken, Şükran Günü ve Noel’in yaklaşmasıyla bu tür haritaların yanlış bir güvenlik duygusu yaratabileceğini söylüyorlar.

STÜDYO VOA

Trump’a ‘sus payı davası’ öncesinde konuşma yasağı – 27 Mart
lütfen bekleyin

No media source currently available

0:00 0:29:59 0:00
XS
SM
MD
LG