Gazetecileri Koruma Komitesi (CPJ),2016 yılında 48 gazetecinin öldürüldüğünü açıkladı. CPJ için Elana Beiser ve Elisabeth Witchel tarafından hazırlanan özel raporda, geçtiğimiz yıla göre öldürülen gazetecilerin sayısının azaldığı belirtildi.
Raporun 2016 yılının 1 Ocak – 15 Aralık tarihlerini kapsadığı belirtilerek artan şiddet olaylarına rağmen gazeteci ölümlerinde azalmanın meydana geldiği vurgulandı.
CPJ, yıl boyunca görülen en az 27 diğer gazeteci ölümü vakasının mesleki faaliyet ile alakalı olup olmadığınınise araştırıldığını belirtti.
Türkiye’de iki gazeteci öldürüldü
CPJ raporuna göre, 2016 yılında Türkiye’de iki gazeteci öldürüldü. İki gazetecinin geçtiğimiz Şubat ayında Cizre’de öldürüldüğü iddia edilen Azadiya Welat editörü Rohat Aktaş ile 12 Nisan’da Gaziantep’te öldürülen Aleppo Today muhabiri Zaher al-Shurqat olduğu belirtildi.
26 gazeteci savaş alanında hayatını kaybetti
CPJ’in gazeteci ölümleriyle ilgili kayıt tutmaya başladığı ilk tarihten itibaren ilk kez 2016 yılında öldürülen gazetecilerin yarısından çoğunun, savaş alanında veya çapraz ateş sonucu öldüğü açıklandı.
Suriye, Irak, Yemen, Libya, Afganistan ve Somali'deki çatışmalarda görev başındaki 26 gazetecinin hayatını kaybettiği belirtildi.
Raporda, medyayı hedefleyen ölümcül şiddet vakalarına rağmen 2016 yılında cinayete kurban giden gazetecilerin sayısının rekor düzeyde düştüğü vurgulandı.
Orta Doğu'daki çatışmaların sürmesi nedeniyle savaş alanında veya çapraz ateşte ölen gazetecilerin sayısı 2013 yılından buyana en yüksek düzeye çıktığı ifade edildi.
CPJ'in 1992 yılından beri tutuğu detaylı kayıtlara göre, öldürülen gazetecilerin üçte ikisi yazdıkları haberler nedeniyle bu çalışmalarına misilleme olarak cinayet hedefi seçilip öldürüldüler.
2016 yılında ise 18 gazetecinin yazdıkları haberler yüzünden cinayete kurban gitmesi, 2002 yılından beri kaydedilen en düşük sayı oldu.
Raporda bu sayının düşmesinin nedenlerinin net olmadığı, birden çok faktörün bunda etkili olabileceği belirtildi.
Bu faktörler, medyanın geçmişteki yıllara göre daha az risk alması, cezasızlıkla mücadelede dünya çapında gösterilen çabalardaki artış ve eleştirel gazetecileri susturmak için başka yöntemlere başvurulması olarak sıralandı.
Suriye gazeteciler için en ölümcül ülke
Rapora göre Suriye, gazeteciler için en ölümcül ülke olma ünvanını üst üste beşinci yılda da korudu. Suriye'de 2016 yılında en az 14 gazeteci öldürüldü. Suriye'de çatışmalar başladığından beri görev başında ölenlerin sayısı böylece en az 107 oldu.
Rapora göre,çatışmaların dinmediği bir diğer ülke olan Irak ise 2016 yılında altı gazetecinin öldürülmesiyle dört yıl üst üste en ölümcül ülkelerin ilk üç sıralamasında yer almış oldu.
Amerika’nın Sesi muhabiri Yemen’de öldürüldü
Çarpışmaların şiddeti arttıkça öldürülen gazetecilerin sayısının da arttığı ifade edilen Yemen'de de bu yıl altı gazeteci öldürüldü. Yemen’de 2014 yılından beri kaydedilen toplam sayı 12'ye yükseldi. Bunlardan birininde Amerika'nın Sesi, uluslararası insani haberler ağı IRIN, The Telegraph ve diğer medya kurumları için serbest muhabir olarak çalışan Almigdad Mojalli olduğu açıklandı.
Gazeteci Mojalli, geçtiğimiz Ocak ayında Yemen’in başkenti Sana yakınında Suudi Arabistanhava saldırılarının etkilerini haberleştirirken saldırıya hedef olmuştu.
CPJ, raporunda Mojalli’nin ölümüyle ilgili şu açıklama yapıldı, ”Patlama orada bulunan bir diğer gazeteci olan Bahir al-Sharabi'ye bilincini kaybettirdi; ayıldığında yakınındaki Mojalli'nin ciddi şekilde yaralandığını fark etti. Al-Sharabi ve diğerleri meslektaşlarını arabaya bindirip tıbbi yardım aramayı denedilerse de onlar yardım bulamadan Mojalli hayatını kaybetti.”
IŞİD 11 gazeteciyi öldürdü
Raporda, çatışmalara göğüs geren gazetecileri bekleyen tek risk savaş alanında hedef olmak olmadığı belirtilerek IŞİD ve diğer militan gruplar tarafından kaçırılmak veya öldürülmek de muhtemel olduğu belirtildi. IŞİD 2013 yılından bu yana en az 11 gazetecinin kaybedilmesinden sorumlu. Bu gazetecilerin öldüklerinden endişe edildiği ancak akıbetleri teyit edilemediğinden CPJ'in veri tabanında yer almadığı belirtildi.
CPJ raporundan ortaya çıkan bazı diğer eğilimler ise şöyle:
Aşırı İslamcı grupların da dahil olduğu siyasi gruplar, 2016 yılı gazeteci ölümlerinin yarısından çoğundan sorumluydular.
Savaş muhabirliği en tehlikeli gazetecilik alanı, kurbanların yüzde yetmiş beşi bu gruptan.
Fotoğrafçılık ve kameramanlık en tehlikeli işler.
2016 yılında öldürülen gazetecilerin yüzde yirmisi serbest gazetecilerdi.
Öldürülen gazetecilerin onda dokuzu yabancı değil, o ülkenin vatandaşıydılar.
