Erişilebilirlik

IŞİD'le Mücadelede ''Aşiret İstihbaratı'' Dönemi


ABD Temmuz ayında Suriye'nin kuzeyinde bir insansız hava aracıyla düzenlediği saldırıda IŞİD komutanlarından Mahir El Agal'ı öldürmüştü. Reuters haber ajansına göre saldırının ıskalama ihtimali düşüktü; nedeniyse bölgede ABD'ye yardım eden aşiretlerin ''intikam'' duygusu.

Reuters'a göre IŞİD'in bölgede kalan son savaşçıları ücra bölgelerde saklanırken ABD, örgütün Suriye ve Irak'ta hükmettiği topraklarda yaptığı kıyımın intikamını almak isteyen aşiret üyelerinin yardımını almaya yöneliyor.

IŞİD’in yüzlerce aşiret mensubunu katletmesinden sekiz yıl sonra hala intikam isteyen Suriye'deki Şeytaat aşireti mensuplarından biri Reuters’a yaptığı açıklamada, Agal'ın öldürüldüğü sırada kullandığı motosiklete bir takip cihazı yerleştirdiklerini söyledi.

Bölgedeki Batılı bir istihbarat yetkilisi, Agal'ı izleyen Şeytaat aşireti mensubunun bu iddiasını doğruladı. Aşiret mensubu kaynak, IŞİD komutanının yakın ailesiyle temas halinde olan akrabalarının, Suriye'nin kuzeyinde aylardır gizlice Agal'ı takip ettiklerini söyledi.

Reuters haber ajansına Suriye'den telefonla açıklama yapan ve güvenlik nedeniyle adını gizleyen aşiret üyesi, "IŞİD'in acımasızca çarmıha gerdiği, infaz ettiği ve başını kestiği aşiretimin intikamını kanla aldım. Bu yanan bağrımıza su serpti'' diye konuştu.

IŞİD en kanlı katliamlarından birinde 2014 yılında Suriye'nin doğusundaki Deyrizor bölgesinde yer alan üç kasabada, IŞİD'in cihatçı yönetimine isyan eden Şeytaat aşiretinin 900'den fazla üyesini katletmişti.

IŞİD, 2014 yılında ilan ettiği hilafet ile Suriye ve Irak'ın üçte birine hükmeden grubun gölgesi haline gelmiş olsa da yüzlerce savaşçısı, ABD öncülüğündeki koalisyonun ya da Rusya ve İran’ın desteklediği milislerin yardım ettiği Suriye ordusunun tam kontrol sağlayamadığı ıssız bölgelerde kamp kurmuş durumda.

Aşiret üyelerinden muhbir ağı

Reuters'ın konuştuğu üç batılı istihbarat kaynağı ve altı aşiret kaynağına göre ABD'nin grubu zayıflatma kampanyasında aşiret casuslarından oluşan ve gittikçe büyüyen bir ağ önemli bir rol oynuyor. Suriye'deki intikam isteyen Arap aşiret üyeleri de bu ağın bir parçası.

Deyrizor bölgesindeki Gharanij kasabasının aşiret lideri Yaser el Kasab, ''Amerikalılar'la çalışan bu ağ her yere muhbirler yerleştiriyor. Aynı aşiretten muhbirler IŞİD içindeki öz kuzenleri hakkında istihbarat sağlıyor'' diye konuştu.

Suriye'deki aşiret üyelerinin muhbirliği sorulduğunda Amerikalı bir askeri yetkili, Agal operasyonunda istihbaratın neredeyse tamamen kişilere yani beşeri istihbarata dayandığını söyledi.

Konuyla ilgili kamuoyuna açıklama yapma izni olmadığı için adını açıklamayan yetkili, ''Bu, bölgede geniş bir ağ yapılanmasını gerektiriyor'' dedi.

Agal'ın öldürüldüğünü ve saldırıdan önce aşiret mensupları tarafından uzun süre izlendiğini doğrulayan Batılı istihbarat görevlisi, ABD liderliğindeki koalisyonun isyanla mücadele faaliyetlerine aşiret desteği konusunda bilgilendirildi.

Suriye'nin kuzeydoğusunda 900 askeri olan ABD ordusu Agal'ın grubun ilk beş liderinden biri olduğunu, Irak ve Suriye dışında IŞİD'in ağlarını geliştirmekten sorumlu olduğunu bildirdi.

ABD Merkez Kuvvetler Komutanlığı (CENTCOM), Agal suikastının ardından yaptığı açıklamada operasyonun uzun bir planlama süreci gerektirdiğini kaydetmişti.

Batılı ve bölgesel istihbarat kaynakları ile üç üst düzey aşiret yetkilisine göre IŞİD'in yabancı komutanlarının birçoğunun öldürülmesi veya gözaltına alınması, Suriyeliler'in örgüte liderliğini giderek daha önemli hale getirdi. Bu da militanları hesaplaşmak isteyen Suriyelilerin örgüte sızması karşısında daha savunmasız bırakıyor.

Batılı ve bölgesel istihbarat kaynakları ile üç üst düzey aşiret yetkilisine göre , IŞİD’in yabancı komutanlarının çoğunun öldürülmesi ya da tutuklanmasıyla birlikte lider kadrosunda Suriyeliler giderek daha önemli hale geldi. Bu da militanları, hesaplaşmak isteyen diğer Suriyeliler’in örgüte sızmasına karşı daha savunmasız hale getirdi.

Paradan çok motivasyonla hareket ediyorlar

İstihbarat operasyonuna yakın dört kaynak, istihbarat için bazı durumlarda para ödendiğini ancak birçok muhbirin örgütün güçlü dönemlerinde işlediği zulümlerin intikamını almak için hareket ettiklerini bildirdi.

Bazı muhbirler zaten ağın bir parçası olan aşiret aracıları tarafından görevlendiriliyordu. Şeytaat aşiret reisi Kassab, diğerlerinin ise koalisyon tarafından ihbar almak için kurulan bir telefon hattı aracılığıyla doğrudan katkıda bulunduğunu söyledi.

ABD askeri yetkilisi de muhbirlere para ödendiğini doğruladı; ancak ayrıntı vermedi.

Reuters’a bilgi veren beş aşiret kaynağı, ABD tarafından finanse edilen aşiret ağlarının IŞİD'in uyuyan hücrelerine sızdığını ve bazı durumlarda aralarında aşiret üyelerinin de bulunduğu yeni katılımcılar hakkında veri topladığını söyledi. Üç Batılı istihbarat görevlisi ve bir bölgesel güvenlik yetkilisi de bu bilgileri doğruladı.

Casusların çoğu Suriye'nin en büyük aşireti Akaydat'ın bir kolu olan Şeytaat aşiretinden geliyor. Akaydat IŞİD'i Suriye'nin kuzeydoğusundan çıkarmak için ABD’nin desteklediği güçlerin yanında savaşmış ve 2017'de Rakka'nın ele geçirildiği uzun savaşa destek vermişti.

Bölgeden çıkan cihatçı gruplar üzerine çalışan uzman Samer el Ahmed, ''İntikam almak istiyorlar, bu yüzden bilgi sızdırmak ve IŞİD liderlerinin yerlerini vermek için akrabalarıyla işbirliği yapıyorlar. Aşiret bağlantılarını kullanıyorlar" diyor.

İzlenmeye açık cihazlar yerine muhbirler

Batılı istihbarat yetkililerinden biri mobil telefonlar gibi cihazlardan alınan istihbarata kıyasla beşeri istihbaratın artık hayati olduğunu çünkü militanların artık izlemeye açık iletişim cihazlarını kullanmaktan kaçındıklarını belirtti.

Yetkili, ''Yeni militanların çoğu mobil cihazlar ya da araçlar kullanmıyor. Bu cihazlar eski cihatçıların uğradıkları büyük saldırıların nedeniydi'' diye konuştu.

Amerikalı bir askeri yetkili beşeri istihbaratın Suriye'de üst düzey militanların yakalanması ya da öldürülmesinde bu yılın başından itibaren kritik rol oynadığını, buna Agal'ın öldürülmesinin dahil olduğunu söyledi.

Yetkili, ''Birçok kez beşeri istihbarat diğer istihbarat biçimlerini tamamlayıcı olur, örneğin ses sinyallerinden aldığınız bilgileri tamamlar. Ancak bu kez beşeri istihbarat aldığımız tüm verilere öncülük etti'' diye konuştu.

İki akrabasına göre Agal, Suriye'nin kuzeyinde gözlerden uzakta saklanıyor, zamanının çoğunu Türkiye'nin desteklediği Sünni Arap isyancıların elindeki bölgede geçiriyor ve çoğunlukla tanınabileceği memleketine yakın bölgelerden uzak duruyordu.

Agal'ın ölümü IŞİD'in Suriye'de bu yıl aldığı önemli darbelerden biri oldu.

Şubat ayında grubun lideri Ebu İbrahim El Haşimi El Kureyşi, ABD'nin Suriye'nin kuzeyindeki bir özel operasyonunda öldürülmüş, Haziran'da ise ABD güçleri örgütün bir diğer lideri Ahmed El Kürdi'yi ele geçirmişti.

Agal, Kurdi ve hedef alınan diğer militanlar, ABD’nin desteklediği Suriye Demokratik Güçleri (SDG) tarafından kontrol edilen bölgelerden uzakta, Türkiye sınırı boyunca yoğun nüfuslu bir bölgede yaşayanların arasına karışarak, normal hayata geri dönmüşlerdi.

Vur-kaç saldırılarında artış

IŞİD büyük saldırılar düzenleme kapasitesini kaybetse de bölge sakinlerine göre Kürtler’in başını çektiği SDG'nin kontrolu dışında kalan Deyrizor'un ücra bölgelerinde varlığını arttırıyor.

Beş aşiret kaynağına göre geceleri maskeli erkekler kontrol noktaları oluşturarak Fırat nehri kıyısındaki Busayra kasabası yakınındaki köylerde korku salıyor.

Aşiret reisi Şeyh Beşir Dandal, SDG kontrol noktalarına yönelik vur-kaç saldırılarının da son aylarda arttığını ve militanların Palmira çevresindeki İran yanlısı milislere de ağır kayıplar verdirdiğini söylüyor.

IŞİD'in yeniden yükselmesi korkusu 32 yaşındaki Abdullah Ömer'i de kendi akrabalarını ihbar etmeye yönlendirmiş.

Busayra'nın güneyinde Fırat nehri kıyısındaki Ebu Hamam'da yaşayan Ömer, ''Koalisyona beş kişi hakkında bilgi verdim. Bunların ikisi IŞİD için çalıştığını öğrendiğimiz aşiretimizdeki kuzenlerimdi. Geceleri huzurla uyuyamıyoruz çünkü orada olduklarını ve katliamlarından sağ kalanlardan intikam almaya geri dönmek için doğru zamanı beklediklerini biliyoruz'' diyor.

STÜDYO VOA

Köprü kazasının ardından milyarlarca dolarlık tazminat bekleniyor – 28 Mart
lütfen bekleyin

No media source currently available

0:00 0:29:59 0:00
XS
SM
MD
LG