ABD ve İran arasında gerilimin arttığı şu günlerde Japonya Başbakanı Şinzo Abe iki günlük bir ziyaret için Tahran’a gitti. Abe, Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani'yle bir araya geldi. Ardından İran devlet televizyonundan yayınlanan ortak basın toplantısında Ruhani Abe’nin Japonya’nın İran’dan petrol alma konusunda hala istekli olduğunu söylediğini kaydetti. Abe ise İran’la petrol ticareti konusunda toplantıda açıklama yapmadı ve bölgedeki istikrarsızlığın giderilmesine odaklandı.
Abe, İran’a Ortadoğu’da barış ve istikrarın tesis edilmesinde yapıcı bir rol oynaması çağrısında bulundu, Japonya’nın buna yardım etmek için her şeyi yapacağını söyledi.
Abe “Kaza sonucu çıkan çatışmaların olmaması ve bölgenin daha istikrarsız hale gelmemesi için İran’ın rolü çok önemli” ifadelerini kullandı.
ABD ve İran arasındaki gerilimin Ortadoğu’da yeni bir askeri çatışma kaygısı uyandırdığı günlerde Abe, İran’ı 1979 İslam Devrimi’nden bu yana ziyaret eden ilk Japonya Başbakanı oldu.
Üst düzey bir İranlı yetkili Reuters haber ajansına yaptığı açıklamada ABD’nin iyi niyet göstergesi olarak ya “adaletsiz” petrol yaptırımlarını kaldırması ya da petrol ticaretinde tanıdığı muafiyetleri uzatması gerektiğini söyledi.
Japonya Başbakanı İran'ın ruhani lider Ayetullah Ali Hamaney’le de görüşecek.
Geçen ay Başkan Donald Trump Japonya’ya yaptığı dört günlük ziyaretinde Abe’ye İran konusuna müdahil olarak yardım etmek istemesine teşekkür etmişti. Trump, Tahran ve Tokyo arasındaki ilişkiyi “çok iyi” şeklinde değerlendirmişti.
İran’la iyi diplomatik ilişkileri bulunan ve ABD’nin de yakın müttefiklerinden Japonya’nın, Tahran ve Washington arasında önemli bir arabulucu olabileceği yorumları yapılıyor.
Washington ve Tahran arasındaki gerilim, ABD’nin 2015 tarihli uluslararası nükleer anlaşmadan çekilmesiyle geçen haftalarda tırmanışa geçmişti. Bu anlaşma İran’ın nükleer programından geri adım atması karşılığında ekonomik yaptırımların hafifletilmesini öngörüyordu.
İran, Mayıs ayında imzacı ülkelerin İran’ı yaptırımlardan korumanın yolunu bulamaması halinde 60 gün içinde uranyum zenginleştirme kapasitesini sivil nükleer enerji üretimine uygun şekilde arttıracağı tehdidinde bulunmuştu.
Avrupalı ülkeler ise anlaşmayı sürdürmek istiyor. Ancak bugüne kadar İran’a yatırım planlarını açıklayan Avrupalı şirketler daha sonra ABD yaptırımlarından çekinerek bu planlarından geri adım attı.
İran’ın petrol ihracatını sıfırlamak isteyen Trump yönetimi Mayıs ayından itibaren aralarında Japonya’nın da olduğu bazı ülkelere İran’dan ham petrol almalarına izin veren imtiyazları da kaldırdı. Bu ülkeler de İran’dan petrol ithal etmeleri halinde artık ABD’nin yaptırımlarıyla karşı karşıya kalacak. Japonya da imtiyazların kalkmasıyla İran’dan petrol alımını durdurdu.
