Avrupa ve Afrika’dan Akdeniz’e göçmen veren ve göçmen alan 7 ülke lideri, göçmen krizine çözüm bulmak üzere, Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron’un inisiyatifinde Paris’te bir araya geldi.
Elysee Sarayı’nda düzenlenen mini zirveye Fransa Cumhurbaşkanı Macron’un yanı sıra, Akdeniz’in Avrupa yakasından Almanya Başbakanı Angela Merkel, İtalya Başbakanı Paolo Gentiloni, İspanya Başbakanı Mariano Rajoy ve AB Dışilişkiler Yüksek Komiseri Federica Mogherini; Afrika yakasından ise Çad Devlet Başkanı İdris Deby, Nijer Devlet Başkanı Mahamadou Issoufou ile Libya Başbakanı Fayez El Sarraj katıldı.
Zirve sonrası düzenlenen ortak basın toplantısında söz alan Fransa Cumhurbaşkanı Macron, sorunun köküne inme arzusunda olduklarını belirterek, Afrika’da “hotspot” adı verilen göçmen geçiş kontrol noktaları kurmak istediklerini açıkladı. Daha once Libya’ya hotspot kurma istediğini dile getiren Macron, Libya’ya göçmenlerin çoğunlukla Nijer ve Çad’dan geldiğini, bu nedenle bu iki ülke sınırına da hotspot kurulması gerektiğini dile getirdi.
Zirvede üç temel hedef belirlediklerini kaydeden Fransız Cumhurbaşkanı, mülteci akınını ve Akdeniz’deki ölümleri azaltmak, terörü besleyen insan tacirlerinin elinden bu insanları kurtarmak ve göçmen merkezlerinde koşulların iyileştirilmesini sağlamak istediklerini söyledi. Macron, böylece bir sığınma talebinin daha kendi topraklarında başlayacağını ve bu kontrol noktalarının BM Mülteciler Yüksek Komiserliği tarafından izleneceğini açıkladı.
Güvenlik endişesi
Özellikle sivil toplum örgütlerinin Afrika’da kurulacak bir kampın güvenli olmayacağı yönündeki eleştirilerini de yanıtlayan Macron, bu merkezlerin güvenliği için tüm ülkelerin işbirliği yapacağını söyledi. Macron, “Güvenlik ve adaletin sağlanması için işbirliği olacak. Hatta bazen bazı taşkınlıkların engellenmesi ve Libya’ya sızıntıların önlenmesi için askerler de görev yapacak. Macron, yasa dışı göçmenlerin ülkelerine geri gönderilmesi için de ülke ülke işbirliği yapılmasını planladıklarını” anlattı.
Afrika ülkeleri ve STK’lar endişeli
Geçtiğimiz Temmuz ayında sürpriz bir şekilde Libya’da hotspot kuracağını açıklayan Macron’un bu planı AB içinde bazı ülkeler tarafından erken bulunmuş, Libya’da hala kaosun devam ettiği ve hotpot’ların kaosu daha da artıracağı eleştirisi gelmişti. Plana İtalya da sıcak bakıyor, özellikle Nijer’e kontrol noktası kurulmasını destekliyor.
Ancak bu proje Akdeniz’in diğer yakasında, Afrika ülkeleri arasında aynı heyecanla karşılanmıyor. Başta Nijer ve Çad yönetimleri ülkelerinde hotspot kurulmasından endişe ediyor. Çad ve Nijer, olası bir göçmen kabul merkezi kurulması durumunda bu sefer kendi ülkelerine göçmenlerin akın etmesinden endişe ediyor. Çad Dışişleri Bakanı Hüseyin Brahim Taha, “Biz bu projeye karşıyız çünkü, ülkemizde bir hotspot kurulması demek göçmenler için bir hava akımı yaratır. Binlerce mülteci adayı topraklarımıza akın eder” sözleriyle bu endişeleri açıkça dile getirdi. Bu da projenin şimdiden kabul görmediğini ve epey zorlu bir süreçten geçeceğini gösteriyor.
Avrupa Birliği, Afrika ülkelerinden yasa dışı yollardan gelen göçmenlerin engellenmesi için sınır ülkelerine mali yardımda bulunuyor. Ancak bu ülkeler, AB’den gelen yardımın sınırlarının kontrolü ve ülkelerinin istikrarını sağlaması için yeterli olmadığını dile getiriyor. Geçtiğimiz Temmuz ayında AB Nijer’e kaçak göçmen sorununun kontrolü için 10 milyon Euro yardım yapmıştı.
