Diplomatik çevrelerde gözler yeniden İdlib’e çevrildi. Astana Süreci’nin garantör ülkelerinden Rusya ve Türkiye, İdlib sorununun çözümü için temaslarını sıklaştırdı.
Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, bugün Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, Milli Savunma Bakanı Hulusi Akar ve Milli İstihbarat Teşkilatı Başkanı Hulusi Akar’ı Kremlin Sarayı’nda kabul etti.
Görüşmede Rusya tarafında Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov, Savunma Bakanı Sergey Şoygu, Suriye Özel Temsilcisi Aleksandr Lavrentiev de yer aldı.
Putin: “İran, BM, AB ve ABD’nin katkılarıyla Suriye meselesinin çözümüne yaklaşabildik”
Edinilen bilgilere göre, Putin görüşmede, “Türkiye ile ilişkilerimiz hem derinleşiyor hem de yeni içeriklerle zenginleşiyor. İşbirliğimiz bölgesel ve ekonomik konularda hızla artıyor. İran, Birleşmiş Milletler, Avrupa Birliği ve ABD’nin de katkılarıyla da ciddi şekilde Suriye meselesinin çözümüne yaklaşabildik” dedi.
Çavuşoğlu: “3’lü zirve, bölgesel barış için önemli”
Dışişleri Bakanı Çavuşoğlu ise Türkiye, İran ve Rusya’nın ortaklaşa planladığı 3’lü zirve için hazırlıkların sürdüğünü belirtti.
Çavuşoğlu, “Sizleri en yakın zamanda Türkiye’de ağırlamaktan memnuniyet duyacağız. Özellikle İstanbul’da birlikte balık yeme konusunda mutabakatınız vardı. Rusya ve Türkiye arasında ilişki, bazılarını kıskandırmaya devam ediyor. Önümüzdeki süreçte yapılacak üçlü zirve konusunda arkadaşlarımızın hazırlıkları sürüyor. İkili ilişkilerimizin yanında bölgesel konulardaki işbirliğimizi güçlendirmek için birlikte çalışmamızın önemli olduğunu düşünüyoruz. Bölgesel barış için de bu çok önemlidir” dedi.
Akar ve Fidan, Rusya Savunma Bakanı Şoygu ile İdlib’i konuştular
Milli Savunma Bakanı Hulusi Akar ve MİT Başkanı Hakan Fidan, Rusya liderinden önce Rusya Savunma Bakanı Sergey Şoygu ile görüştüler.
Daha önce, 17 Ağustos’ta yine Moskova’da biraraya gelen Türk ve Rus yetkililer, ağırlıklı olarak İdlib konusu üzerinde konuştular.
Görüşmede her iki ülkeden askeri yetkililer de yer aldı.
Çavuşoğlu: “Askeri çözüm felaket olur, üç buçuk milyon insan nereye gidecek?”
Dün Moskova’ya giden Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu da bugün Putin’le yapılan görüşme öncesi Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov’la biraraya geldi.
Ağırlıklı olarak İdlib meselesinin ele alındığı görüşme sonrası düzenlenen basın toplantısında Dışişleri Bakanı, Türkiye’nin İdlib’te askeri çözüme karşı olduğunun altını çizdi.
Çavuşoğlu, “İdlib geriye kalan tek çatışmasızlık bölgesi diyebiliriz. Koridor açıldığı zaman maalesef sadece siviller değil bazı radikal gruplar da buraya gelmişti. Ilımlı muhalefet ve sivil halkı rahatsız etmektedirler. Elbette teröristlerle sivil insanları ayırmamız lazım. Burada askeri bir çözüm felaket olur. Sadece İdlib için değil Suriye’nin geleceği için de felaket olur. Üç buçuk milyon sivil nereye gidecek? Diğer yandan teröristlerin etkisiz hale getirilmesi önemli. Bize tehdit oluşturuyorlar. Hemen sınırımızdalar. Biz inanıyoruz ki Astana anlaşmasına sadık kalacağız” dedi.
Rusya’nın endişelerinin ortadan kaldırılması gerektiğinin altını çizen Dışişleri Bakanı, Türkiye’nin pozisyonunu şöyle ifade etti:
“Buradaki radikal grupların Rusya ve Türkiye’ye tehdit oluşturmaması gerekiyor. Bazı radikal grupları ortadan kaldırmak için tüm İdlib’e saldırmak tam bir felaket olur. İmajımız da zedelenir. İdlib’e saldırmak yerine ‘birlikte ne yapabiliriz?’ buranın istikrarını nasıl koruruz bunu sağlamamız lazım.”
Lavrov: “Teröristler sivil insanları zırh gibi kullanıyor”
Çavuşoğlu’nun Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov ise Çavuşoğlu’nun “İdlib’e saldırmak felaket olur” şeklindeki görüşü hakkında yorum yapmadı. Ancak Moskova’nın İdlib’de bulunan militanlar konusunda sabrının tükenmek üzere olduğu mesajını verdi.
Lavrov, “Orada birçok sivil var ama on binlerce silahlı militan da var. Bu bölgeyi denetim altına almaya çalışıyorlar. Sağlıklı muhalefeti silahlı muhalefetten ayrıştırma sürecini engellemeye çalışıyorlar. Türkiye Milli Savunma Bakanı görüşmeler yapıyor burada. İstihbarat birimleri konuşuyorlar. Az sonra bununla ilgili bilgiyi paylaşabileceğiz sizinle. Teröristler sivil insanları zırh gibi kullanıyor. Oradan Rus güçlerine saldırılar düzenleniyor. Elbette bu ayrıştırmayı yapmak için elimizden geleni yapmamız lazım. Ve riskleri siviller için en aza düşürmemiz gerekiyor” dedi.
Rusya İdlib’teki grupları hem rejime ait tesisleri hem de Rusya’nın Suriye’de bulunan askeri üssünü hedef almakla suçluyor.
Suriye iç savaşında Esat rejimine sahada askeri olarak destek veren Rusya Suriye’ye 2015 yılında girmiş ve iç savaşın seyrini değiştirerek sahada durumu Esat rejiminin lehine çevirmişti.
Suriye sınırında muhalif grupların bazılarına destek veren Türkiye Suriye’de İdlib dahil olmak üzere pek çok bölgede ateşkes uzlaşılarında arabuluculuk yapmıştı. Esat rejiminin yanında yer alan Rusya ve İran da kendi ateşkes uzlaşılarının sağlanmasına çalışmışlardı. Çoğu ateşkes uzlaşısında, teslim olma aşamasına gelen muhalif gruplar çatışmayı bırakmış, hükümetin kontrolü dışında kalan bölgelere yani İdlib’e tahliye edilmişlerdi.
Rus Interfaks haber ajansı, Rusya Savunma Bakanı Sergey Şoygu’nun Milli Savunma Bakanı Hulusi Akar ve MİT Müsteşarı Hakan Fidan’a İdlib’de sorunun çözümü için öneriler sunduğunu yazdı.
Türkiye’nin, Rusya ve İran ile Astana’da varılan ve çatışmaların azaltılmasını öngören uzlaşı uyarınca İdlib’de 12 gözlem noktası bulunuyor. Ankara, Esat rejimi Rusya’nın desteğiyle rejim karşıtı grupların elinde kalan son bölge İdlib’e operasyon yaparsa, onbinlerce mültecinin Türkiye sınırına akın edeceği endişesini taşıyor.
İdlib’deki El Nusra lideri meydan okudu
İdlib’in güç kullanarak alınması Esat rejimi güçleri açısından kolay bir süreç olmayabilir. Rejimin bölgeye yönelik olası operasyonunun konuşulmaya başlandığı sırada, merkezi İdlib’de bulunan Suriye El Kaide’sinin yani El Nusra Cephesi’nin lideri Ebu Muhammed El Golani savaşmaya devam edeceğiz mesajıyla meydan okudu. Golani, Suriye’nin başka bölgelerinde olduğu gibi İdlib’de rejim karşıtı grupların devletin gözetiminde teslim olmayacağını çünkü El Kaide bağlantılı savaşçıların bunu hainlik olarak göreceğini savundu.
