TBMM Genel Kurulu’nda Salı akşamı görüşülmesine başlandıktan sonra 16 saat içerisinde AKP ve MHP’nin milletvekili çoğunluğuyla yasalaştırdığı sosyal medya düzenlemesi tartışması sürüyor.
Yasa teklifi, muhalefet eleştirileriyle önerileri dikkate alınmaksızın yasalaştı. Teklif, TBMM Başkanlığı’na sunulduğu şekilden farklı olarak,
AKP-MHP’nin kontrolü arttırıcı ilave hükümle tarih eklemesi yaptığı dört önerge değişikliği yapılarak oylandı.
Buna göre, sosyal medya mecralarıyla müzakere edilmesine süre tanınması açısından temsilci bulundurma zorunluluğu hükmüne“1 Ekim 2020 itibariyle yürürlüğe gireceği” açıklaması eklendi.
Buna ilaveten kullanıcı bilgileriyle ilgili IP adresi talebiyle yetinilmedi ve sosyal medya platformlarından “port bilgisi” talep edilebileceği de yasalaştırıldı.
Bu çerçevede 9 maddelik tartışmalı düzenleme, 5651 sayılı “İnternet Ortamında Yapılan Yayınların Düzenlenmesi ve Bu Yayınlar Yoluyla İşlenen Suçlarla Mücadele Edilmesi Hakkında Kanun”daki mevcut kontrol mekanizmaları arttırarak sosyal medyada Türk hükümetine çok kapsamlı kontrol etme zemini yarattı.
Yasal düzenlemeyle mevcutta “erişim engellemesi” kararlarıyla basın özgürlüğünü kısıtlayıcı uygulamalara “içerik çıkarılması” da eklenecek. Böylece savunma hakkı süreci olmaksızın sulh ceza hakimliği kararlarıyla tek taraflı yargı mekanizmasıyla hükümeti rahatsız edici veya şikayet konusu pek çok haber internet ortamından tümüyle kaldırılabilecek.
CHP’li Özkoç: “AKP FETÖ işbirliğini unutturamayacak AYM’ye gideceğiz”
CHP Grup Başkanvekili Engin Özkoç, “Bu kanunla AKP, Büyük Orta Doğu Projesi’ni, FETÖ ile beraber kendi siyasi kadrolarını oluşturduğunu unutturmak istiyor” diyerek yasayı Anayasa Mahkemesi’ne taşıyacaklarını yineledi.
Özkoç, AKP-MHP’nin uluslararası şirketlerce Türkiye’de muhatap bulunması gerekliliği gerekçesi içinse “Sosyal medya şirketleriyle ilgili Türkiye’de bir temsilcilik isteniyor. Biz buna karşı değiliz ama biz biliyoruz ki AKP iktidarı tıpkı yandaş medyaya yaptığı baskıyı uygulayabilmek için bir muhatap arıyor. Yoksa Türkiye’nin hakkını ve hukukunu aramak için bir muhatap aramıyor. Sansürünü uygulatmak için muhatap arıyor. Muhataplarına “eğer bunları yayınlarsan senin bant genişliğini yüzde 50 ila yüzde 90 aralığında daraltıyoruz’ diyecek” dedi.
Özkoç, yasada “unutturma hakkı” gerekçesiyle “içerik çıkartma” hükmü getirilmesine de tepki göstererek, bununla özellikle gençler tarafından AKP’nin geçmişteki hatalarını sosyal medya veya arama motorları üzerinden görmesinin engellenmenin amaçladığını söyledi.
Özkoç, “Bu kanunla AKP, Büyük Orta Doğu Projesi’ni, FETÖ ile beraber kendi siyasi kadrolarını oluşturduğunu unutturmak istiyor. Birlikte kol kola yürüdüklerini, bütün kamuda ilmek ilmek Fetullahçı kadroları yerleştirdiğini, ordunun içerisinde FETÖ’cü komutanları atadığını ve koruduğunu, Balyoz ve Ergenekon davalarında PKK’lı Şemdin Sakık’ın gizli tanıklığıyla bu ülkenin Genelkurmay Başkanı’nı hapsettirdiğini ve darbe kalkışmasını gerçekleştiren subay ve astsubayları göreve getirdiğini unutturmak istiyor” dedi.
İyi Parti’li Türkkan: “Türkiye’yi karanlıklara doğru koşturuyor”
İyi Parti Grup Başkanvekili Lütfü Türkkan da, “Bugün sabahın erken saatlerinde Türkiye Büyük Millet Meclisi’nde, Türkiye’nin karanlıklara doğru koşmasını sağlayan bir kanun teklifi kabul edildi” tepkisini paylaştı.
Türkkan, TBMM’de yaptığı açıklamada, “Bu Türkiye’nin karanlıklara koşuşunun miladıdır. Bundan sonra hiçbir şey Türkiye’de eskisi gibi olmayacak. Kişisel özgürlükler, ifade özgünlüğü, Anayasa’nın kişilere verdiği her türlü özgürlüğün önünde engel koymakta hiçbir beis görmeyen AK Parti dün en sonunda insanların nefes almak için son kale olarak baktığı sosyal medyayı kapattı. Bu nedir biliyor musunuz 4,5 saniye sonra ulaşan tweet’iniz bundan sonra 8,5 dakikada gidecek, milyonlarca Twitter kullanıcısı olduğunu düşünürseniz bu bazen bir güne bile tekabül edebilecek. Bu, sadece ‘Biz kapatmıyoruz ama bazı kısıtlamalar getiriyoruz’ demenin Türkçesi. Bu Türkçe değil; bu Arapça, bu Çince, bu Korece. Yani dünyada bunu uygulayan üç ülke vardı Çin, Kuzey Kore ve İran dördüncü de Türkiye oldu. Türk milliyetçisi olarak Türkiye’ye yapılanların Türkiye’de yaşayanların hakkı olmadığını düşünüyorum. Bir şeyi unutuyorlar yasaklarla dünyada başarılı olmuş hiçbir iktidar yok. Göreceksiniz bu yasak iktidarın ömrünü daha da kısaltacaktır” dedi.
TBMM’de anayasa aykırılık ve gençleri susturma tartışıldı
TBMM Genel Kurulu’nda söz konusu yasal düzenlemeyle ilgili görüşmelerde de sert tartışmalar yaşandı. Ancak düzenleme 9 madde olduğundan muhalefet az sayıda söz hakkı kullanabildi ve itirazlar sonuçsuz kalarak yasa geçirildi.
CHP Grup Başkanvekili Özgür Özel, “Bunun bir intikam ve bir gelecek tasarımı olduğundan kimsenin şüphesi yok. Gençlerin ‘dislike’ etmesinden belki bugün kurtulursunuz, belki bizi ve muhalifleri susturursunuz ama gençleri susturamaz ve seçimde kesecekleri cezadan kurtulamazsınız. Böylece sosyal medyayı sansürleme, kapatma ve şirketlerin çekilmesi sonuçlarını doğuracak düzenlemeleri yapan 4'üncü ülke Türkiye oldu. Kuzey Kore, Çin ve İran ile birlikte Türkiye demokraside, sosyal medya özgürlüğünde küme düşen 4’üncü ülke oldu” tepkisini gösterdi.
AKP Genel Başkan Yardımcısı Mahir Ünal’ın çağrısıyla geçen aylarda sosyal medyada “yerli ve milli kullanıcı” işareti olarak yeşil top uygulaması başlatıldığını hatırlatan Özel, son birkaç ay içerisinde özellikle kadın siyasi aktörlere yönelik sosyal medyada yaşanan “hakaret” içerikli paylaşımlara dikkat çekti.
Özel, “Birileri sosyal medyada yeşil top uygulaması başlattı, 45 gün sonra pişman oldular. Önce Sayın Meral Akşener'e karşı, sonra Sayın Başak Demirtaş'a karşı, sonra Sayın Canan Kaftancıoğlu'na karşı ve en nihayetinde Sayın Esra Albayrak'a ve minicik yavrusuna karşı hiçbirimizin kabul ve tasvip edemeyeceği saldırılar sosyal medya üzerinden yapıldı. Zamanlama manidar ve sonuncusundan sonra sosyal medyaya bir düzenleme lazım denildi. Acaba birileri Türkiye'yi buna hazır hale getirecek psikolojik, siyasi atmosferi hazırlıyordu da biz bunun farkında değil miydik diye hepimiz düşünmeliyiz” diye konuştu.
Oluç: “Düşünce ve ifade özgürlüğüne yönelik kısıtlamalar var”
HDP Grup Başkanvekili Saruhan Oluç da, “Düşünce ve ifade özgürlüğüne yönelik kısıtlamalar var, Anayasa'ya aykırı. Kişisel verilerin korunmasına yönelik tartışmalı hükümler içeren bölümler var. Anayasa'nın 2'nci, 10'uncu, 12'nci, 13'üncü, 20'nci ve 90'ıncı maddelerini ihlal ediyor. İmzalanmış olan uluslararası sözleşmelere dair ihlal var; üstelik sadece uluslararası demokratik sözleşmelere değil, uluslararası ticari sözleşmelere dair de ihlal var. Bunu da tartışmıyoruz. Sadece BTK'ya, mahkeme kararlarına itiraz hakkını tanımış sosyal ağ sağlayıcılarına itiraz ve temyiz hakkı tanımadığı için Anayasa'yı ve uluslararası sözleşmeleri ihlal var, Anayasa'ya aykırı. Şimdi, bütün bunlar ortadayken böyle bir durum yokmuş gibi biz itiraz ediyoruz yapmayalım diye ama siz çok açık bir şekilde Anayasa'ya aykırı bir şeyi yapıyorsunuz” dedi.
MHP, VPN engellemesini şimdilik talep etmemiş
Bu arada TBMM Genel Kurulu’ndaki görüşmelerde, MHP’nin, sosyal medyadaki kontrolü daha da kapsayıcı hale getirmek amacıyla VPN (Virtual Private Network - Sanal Özel Ağ) engellenmesi hükmü talebi de tartışıldı.
MHP Grup Başkanvekili Muhammed Levent Bülbül, VPN meselesini MHP Genel Başkan Yardımcısı Feti Yıldız’ın yazılı açıklamayla gündeme getirdiğini ve VPN ile ilgili de düzenleme gerektiğini söylediği ifade etti.
Bülbül, ancak bu düzenlemede VPN’le ilgili hüküm bulunmadığını belirterek, özetle, “Feti Yıldız bey, VPN diye bir mesele olduğunu yani sosyal medyada, sosyal mecralara kendi adınızla girmediğiniz veya kendi ülkenizden bağlanamadığınız durumlarda VPN yoluyla da bağlanılabileceğini; bunun, bu meselelerde, bu düzenlemelerde değerlendirilmesi gereken, düşünülmesi gereken ve buna dair de bir tedbir üretilmesi gereken bir husus olduğu söyledi. ‘VPN var, siz istediğiniz kadar engelleyin, VPN yoluyla herkes bir şekilde bağlanır’ denildi. Bu sadece açıklama. Bu noktada bir kanun teklifimiz bulunmamaktadır; bunun altını tekraren çizmiş olayım” dedi.
VPN, internet ortamında bir kullanıcıya örneğin Türkiye’de olmasına rağmen bulunmadığı bir noktadaki ağa erişebilme ve veri aktarımında bulunabilme şansı tanıyor. VPN, internete Türkiye dışındaki başka bir IP adresi üzerinden bağlanmayı sağlayarak, erişim engellemesi olan sitelere de rahatlıkla erişilebilmesini sağlıyor. VPN tarafından oluşturulan ağ sürücüsü şifreli olduğu için, ağdan iletilen veriler tanınamıyor ve üçüncü şahıslar kullanıcıyla ilgili (teknik olarak) tespitte bulunamıyor.
