Chicago’daki NATO zirvesinin en büyük gündem maddesi Afganistan olmakla birlikte 28 NATO ülkesinin liderlerinin dikkatini çektiği bir diğer hassas konu, Rusya’nın şiddetle karşı çıktığı, Avrupa’daki füze savunma sistemiydi.
Rusya’nın yeni seçilen Devlet Başkanı Vladimir Putin Chicago’daki zirveye davet edildi, ancak o zirveye katılmak yerine Başbakanı Dimitri Medvedev’i göndermeyi tercih etti. Bunun nedeninin füze savunma sistemi olduğuna inanılıyor.
Amerika ve NATO müttefikleri füze savunma sisteminin İran gibi üçüncü ülkelerden gelebilecek füze saldırılarına karşı kurulacağı yönünde güvence verse de, Putin ve Medvedev, sistemin Moskova’nın stratejik füze sistemini etkisiz hale getirebileceğini ve kendilerini Batı’ya karşı savunmasız hale getirebileceğini öne sürüyor.
Başkan Barack Obama göreve geldiğinde, Polonya’ya 10 füzesavar ve Çek Cumhuriyeti’ne de radar yerleştirilmesini öngören Bush dönemi planlarını rafa kaldırmıştı.
Uzmanlar Obama’nın getirdiği planın daha esnek olduğunu savunuyor. Bu plana göre füzesavar sistemleri, Amerikan savaş gemilerine monte edilecek. Aynı füzelerin geliştirilmiş birkaç modeli de eski Varşova Paktı ülkelerine yerleştirilecek.
NATO zirvesinin ardından konuşan Başkan Obama, füze savunma sistemine katkıda bulunan müttefiklere teşekkür etti.
“Türkiye’deki savunma radarımız NATO’nun denetimine verilecek,” diyen Obama, İspanya, Romanya ve Polonya bazı Amerikan teçhizatlarına ev sahipliği yapacağını, Hollanda’nın da radarları modernize edeceğini söyledi. Başkan Obama, diğer müttefiklerden de katkı beklediğini sözlerine ekledi.
Obama konuşmasında füze savunma sisteminin Rusya’yı hedef almadığını bir kez daha tekrarladı. “Bu sistem Rusya’nın stratejik caydırıcı gücünü zayıflatmayı amaçlamıyor,” diyen Obama, füze savunma sisteminin hala Moskova’yla işbirliği unsuru olduğuna inandığını sözlerine ekledi.
Princeton ve New York Üniversiteleri öğretim üyelerinden Profesör Stephen Cohen, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in NATO zirvesine katılmamasındaki nedenin füze savunma sistemi olduğunu söyledi. “Putin böylesine kritik bir zamanda Amerika’nın füze savunma sistemi konusundaki katı tutumuna sembolik bir rıza göstermek istemiyor,” diye konuşan Cohen, “Füze savunma sistemi, Chicago’daki zirvede gündeme alındı ve NATO’nun resmi programlarından biri oldu. Amerika ve NATO’nun füze savunma sistemini genişletme konusunda artık birbirlerini kutladığı bir dönemde, Putin için bu konuyu Obama’yla laflamak kendisi açısından iyi bir izlenim vermez” diye devam etti.
Uzmanlar Moskova ve Washington arasında füze savunma sistemi konusundaki anlaşmazlığın hemen çözülmesini beklemiyor. En yakın çözüm ihtimali Amerika’da başkan seçimlerinden sonra, ancak gelecek yıl belirebilir.
