NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg yarın Türkiye'ye giderek, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ve Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu ile görüşeceğini açıkladı. Stoltenberg, Türkiye'de yaşanan korkunç deprem felaketi nedeniyle NATO'nun taziyelerini sunacağını belirtti; Türkiye vetosuna takılan İsveç ve Finlandiya'nın NATO üyeliği konusunun da ele alınacağını kaydetti.
NATO Savunma Bakanları, Rus işgaline daha iyi direnmek için ısrarla müttefiklerden savaş uçakları isteyen Ukrayna'ya, "silah ve mühimmat sevkiyatını hızlandırma" gündemiyle Brüksel'de toplandı. Genel Sekreter Stoltenberg, NATO karargahında iki gün süren toplantının ardından düzenlediği basın toplantısında, Türkiye'ye gideceğini açıkladı.
Stoltenberg, dün ilk kez dile getirdiği "Finlandiya ve İsveç'in NATO üyeliği ayrı değerledirilebilir" sözlerinin ardından kulislerde yaşanan tartışmalara ilişkin soruları yanıtladı.
Gazetecilerin, "Bugüne kadar hep iki ülke birlikte onaylanmalı dediniz, tutumunuzda bir değişiklik mi oldu?" sorusuna Stoltenberg, "Finlandiya ve İsveç birlikte başvuru yaptı. Bu iki ülke Tükiye ile Madrid zirvesinde bir memorandum imzaladı. Ardından 30 üyenin hepsi, Türkiye dahil, üyelik protokolünü imzaladı. Ekim'de Türkiye'ye gittiğimde, İsveç ve Finlandiya'nın yükümlülüklerini tamamladığını söyledim ve Türkiye'yi her iki ülkenin üyelik anlaşmasını da onaylamaya çağırdım. Aylardır bunu Türkiye'den istiyorum. Bu benim pozisyonum ve bu değişmedi" yanıtını verdi.
Ancak aynı zamanda Türkiye'nin, Finlandiya ve İsveç'e ilişkin farklı bir pozisyonu oluştuğunu dile getiren Stoltenberg, "Macaristan ve Türkiye anlaşmaları hala onaylamadı. Bu Türkiye'nin kararı, Türkiye'nin elinde iki üyelik protokolu var. İkisini de imzalayabilir, ki ben bunu öneriyorum, ya da ayrı ayrı onaylayabilir. Bu NATO'nun kararı değil, Türkiye'nin kararı. Benim pozisyonum, her iki ülkenin birden tüm müttefikler tarafından onaylanması. Biz kararımızı Haziran ayında zaten aldık, her iki ülkeyi de aynı anda davet ettik. En önemlisi iki ülkenin birden, bir an evvel girmesi ve ben her ikisinin de gireceğine inanıyorum. Yarın Türkiye'ye gideceğim ve bu konu da gündemimde" dedi.
Ankara'ya taziye ziyareti
Türkiye'ye NATO'nun yaptığı deprem yardımlarına ilişkin bir soruya da Stoltenberg, "Türkiye'deki depremlerin yol açtığı kayıp, hepimizi korkuttu. NATO müttefikleri Türkiye'ye önemli destek sağlıyor. Bu desteğin devam etmesi ve dayanışma içinde olmamız, Türkiye'ye desteğimizi sürdürmemiz gerekiyor. NATO olarak deprem sonrası evsiz kalan depremzedeler için barınak göndereceğiz. Bu barınaklar 2 gün içinde deprem bölgesine ulaşacak. Yarın Türkiye'ye gideceğim. Cumhurbaşkanı Erdoğan ve Dışişleri Bakanı Çavuşoğlu ile görüşeceğim. Dayanışma ve taziyelerimi ileteceğim. Acil ihtiyaçlar neler, ne tür yardım ve destek gönderilebilir birlikte değerlendireceğiz. Bugün, Savunma Bakanları toplantısı sonunda, tüm müttefiklere, çadır, battaniye gibi daha fazla acil ihtiyaç göndermeleri çağrısı yaptık" yanıtını verdi.
Ukrayna'ya daha çok silah ve mühimmat
NATO Savunma Bakanları, iki gün süren toplantıların ardından, Ukrayna'ya desteği arttırmayı, NATO'nun caydırıcılığı ve savunmasının güçlendirilmesini kararlaştırdı. Stoltenberg, değişen küresel güvenlik kaygılarına dikkat çekerek, "Caydırıcılığımızın ve savunmamızın güçlü ve güvenilir kalmasını sağlamamız gerekiyor" diye konuştu.
Bakanlar toplantıda, NATO savunmaya daha fazla yatırım yapmanın önemini vurgulayarak, 2024'ten sonra yapılacak savunma yatırımları için bütçeden ayrılan payların arttırılmasını da konuştu. Toplantıda, Ukrayna'nın "daha fazla mühimmat" talebinin karşılanabilmesi için silah ve mühimmat stoklarını yenilemenin yolları da ele alındı.
Bakanlar, bu çerçevede "endüstriyel kapasitenin arttırılması ve endüstri ile yakın çalışmanın yanısıra, NATO'nun mühimmat stokları için kapasite hedeflerinin gözden geçirilmesini" kararlaştırdı.
Müttefikler, endüstriyel kapasiteyi artırmak için savunma sanayi ile yakın çalışmanın gerekliliği konusunda da görüş birliğine vardı. Bakanlar ayrıca risk altındaki diğer ortaklara, Bosna-Hersek, Gürcistan ve Moldova'ya desteği artırma konusunda anlaştılar.
Stoltenberg Ekim'de görevi bırakıyor
Ukrayna'nın Rusya tarafından işgal edilmesinin ardından, 2022 Mart ayında NATO liderleri, Genel Sekreter Stoltenberg'in görev süresinin 30 Eylül 2023'e kadar uzatılmasına karar vermişlerdi.
Savunma Bakanları toplantısı öncesinde NATO sözcülüğü tarafından yapılan açıklamada, 2014'ten bu yana genel sekreterliği sürdüren Stoltenberg'in görevinin, planlandığı gibi Ekim 2023'te sona ereceği duyuruldu.
NATO sözcüsü Oana Lungescu, Stoltenberg'in bundan böyle "görev süresinin daha fazla uzatılmasını istemeye niyeti olmadığını" söyledi. Lungescu, "Genel Sekreterin görev süresi üç kez uzatıldı ve toplamda yaklaşık dokuz yıl görev yaptı" dedi.
Mart ayında 64 yaşına girecek olan eski Norveç Başbakanı, 2014 Ekim ayında Rusya'nın Kırım'ı işgalinden hemen sonra NATO’nun başına geçti. Stoltenberg, 2023 Ekim ayında Norveç Merkez Bankası Başkanlığı görevine başlayacak.
