Eski Sovyetler Birliği’nin son lideri Mihail Gorbaçov için Moskova’da düzenlenen cenaze törenine binlerce kişi katıldı.
Salı günü 91 yaşında hayatını kaybeden Gorbaçov, Kremlin yakınlarında Sovyet döneminden bu yana devlet cenaze törenlerine ev sahipliği yapan 18. yüzyıldan kalma gösterişli bir konak olan Birlik Evi'nin Sütun Salonu'nda düzenlenen veda töreninin ardından Moskova'nın Novodeviçi mezarlığında eşi Raisa'nın kabrinin yanına defnedildi.
Defin öncesinde düzenlenen törende, Gorbaçov’un kızı Irina ve iki torunu, ziyaretçilerin taziye mesajlarını almak üzere açık tabutun yanında yer aldı.
Yönetim, Soğuk Savaş’ın sona erdirilmesinde büyük rol oynayan Gorbaçov için resmi bir cenaze töreni düzenlemedi. Kremlin'in bu tavrı, Demir Perde'yi yıktığı için dünya çapında saygı gören ancak Sovyetler'in çöküşü ile milyonları yoksulluğa sürüklediği için ülkede pek çok kişi tarafından tepkiyle anılan Gorbaçov'un mirası konusundaki tedirginliğini yansıttı.
Putin katılmadı
Rusya Cumhurbaşkanı Vladimir Putin, Gorbaçov’un defnedilmesinin öncesinde yapılan törende “programının yoğunluğu” gerekçesiyle yer almadı. Putin, Gorbaçov’un hayatını kaybettiği hastaneye Perşembe günü giderek eski Rus liderin tabutuna çiçek bırakmıştı.
Kremlin Sözcüsü Dimitri Peskov, gazetecilerin, Putin’in bugün Moskova’daki cenaze törenine katılmamasının nedeniyle ilgili sorulara verdiği yanıtta, Cumhurbaşkanı’nın Başkan'ın bir dizi çalışma toplantısı yapacağını, uluslararası bir telefon görüşmesi gerçekleştireceğini ve önümüzdeki hafta Rusya'nın Uzak Doğu bölgesinde katılması planlanan bir iş forumuna hazırlanması gerektiğini söyledi.
Kremlin bir devlet cenaze töreni olarak adlandırmaktan kaçınsa da Peskov törenin fahri muhafızlar ve hükümetin organizasyona yardımı gibi "unsurlara" sahip olduğunu söyledi.
Peskov törenin tam teşekküllü bir devlet cenaze töreninden ne farkı olduğunu ise açıklamadı.
Gorbaçov için devlet töreni ilan edilmesi Putin'in törene katılmasını ve Moskova'nın yabancı liderleri davet etmesini gerektirecekti. Moskova'nın Ukrayna'ya asker gönderdikten sonra Batı ile artan gerilim nedeniyle bu konuda isteksiz olduğu yorumları yapılıyordu.
Törene, eski Rusya Cumhurbaşkanı ve Putin'in başkanlık ettiği Rusya Güvenlik Konseyi'nin başkan yardımcısı olan Dimitri Medvedev katıldı.
Medvedev, daha sonra bir mesajlaşma uygulaması kanalında yayınladığı mesajda 1991'de Sovyetler Birliği'nin çöküşüne atıfta bulunarak ABD ve müttefiklerini Rusya'nın dağılmasını sağlamaya çalışmakla suçladı ve bu politikayı "ölümle satranç oyunu" olarak tanımladı.
Batı'nın Rusya'ya yönelik yaptırımlarını sık sık eleştiren Macaristan Başbakanı Viktor Orban da cenaze törenine katıldı. ABD, İngiltere, Almanya ve diğer Batılı büyükelçiler de törende hazır bulundu.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan törene katılmadı; ancak bugün Putin ile ikili ilişkiler, tahıl koridoru ve Ukrayna’daki nükleer santrallerin durumuyla ilgili olarak yaptığı telefon görüşmesinde Gorbaçov’un hayatını kaybetmesiyle ilgili taziye mesajı da ilettiği belirtildi.
Daha önce Sovyetler Birliği'nin çöküşünden "yüzyılın en büyük jeopolitik felaketi" olarak bahseden Putin, Gorbaçov'u açıkça kişisel olarak eleştirmekten kaçınmış; ancak onu defalarca Batı'dan NATO'nun doğuya doğru genişlemesini engelleyecek yazılı taahhütler alamadığı için suçlamıştı.
Putin, Çarşamba günü yayınlanan ve açık bir övgü ya da eleştiriden kaçınan taziye mesajında Gorbaçov'u "dünya tarihinin gidişatı üzerinde muazzam bir etki" bırakan bir adam olarak tanımlamıştı.
Kremlin'in Gorbaçov hakkındaki kararsızlığı devlet televizyonu yayınlarına da yansıdı. Yayınlarda Gorbaçov'un dünya çapındaki takdiri ve reformlarının yarattığı büyük beklentiler anlatıldı. Ancak Sovyetler Birliği’nin son lideri, ülkenin siyasi kargaşa ve ekonomik sıkıntılara sürüklenmesinden, Batı ile görüşmelerde ülkenin çıkarlarını gerektiği gibi savunamamasından sorumlu tutuldu.
