Cemal Kaşıkçı’nın İstanbul’daki Suudi Arabistan Konsolosluğu’nda öldürülmesi sonrasında Veliaht Prens Muhammed bin Selman’ın siyasi geleceğine ilişkin soru işaretleri dile getirilmişti. Reuters haber ajansına konuşan Suudi Arabistan’da saraya yakın üç kaynağa göre, bazı aile fertleri Veliaht Prens Muhammed bin Selman’ın gelecekte kral olmasını engelleme çabası içinde.
Suud hanedanından çok sayıda prens tahta çıkış sırasında değişiklik olmasını istiyor ancak Reuters haber ajansına göre bu kişiler Muhammed bin Selman’ın babası Kral Selman hayatteyken harekete geçmeyi planlamıyor. Bunda etkili olansa Kral Selman’ın gözde oğlu Muhammed bin Selman aleyhinde bir tavır sergilemeyeceği görüşü.
Bu nedenle Suud ailesine mensup prenslerin aile fertleriyle Kral Selman’ın ölümünden sonra onun kardeşi ve Muhammed bin Selman’ın da amcası olan Prens Ahmed bin Abdulaziz’in tahta geçmesi olasılığını değerlendirdiği belirtiliyor.
Prens Ahmed, Kral Selman’ın şu an hayatta olan tek öz kardeşi. Reuters’a konuşan kaynaklardan birine göre, Prens Ahmed’in aile fertlerinin, güvenlik birimlerinin ve bazı batı ülkelerinin desteğini alması olası. Yaklaşık 2,5 ay yurtdışında kalan Prens Ahmed geçtiğimiz ekim ayında Suudi Arabistan’ın başkenti Riyad’a dönmüştü.
Prens Ahmed, İngiltere’nin başkenti Londra’da yaşadığı konutun dışındaki protestoculara da cevap verirken, Suudi yönetimini eleştiren tonda ifadeler kullanmıştı. Prens Ahmed, Suudi Arabistan’da yönetimdeki üst düzey aile fertlerinden oluşan “Bağlılık Konseyi”nin Muhammed bin Selman’ın veliaht prens olmasına karşı çıkan 3 üyesinden biriydi. Reuters’ın haberi konusunda Prens Ahmed’in sözcüleri ya da Riyad’daki diğer yetkililerden bir açıklama gelmedi.
Suudi Arabistan’da kraliyet ailesi yüzlerce prensten olşuyor. Avrupa’daki monarşilerin aksine, Suudi Arabistan’da tahtın babadan oğula geçtiği bir uygulama bulunmuyor. Suudi Arabistan’da geleneklere göre, Kral ve üst düzey aile üyeleri yönetmeye en ehil olduğunu düşündükleri kişiyi varis olarak belirliyor. Suudi kaynaklara göre, üst düzey Amerikalı yetkililer son dönemde Suudi danışmanlara olası bir veliaht prens olarak Prens Ahmed’e destek vereceklerini iletti.
Bu Suudi kaynaklar, Prens Ahmed’in Muhammed bin Selman tarafından başlatılan sosyal ve ekonomik reformlardan ya da şu anki askeri ihaleler ve satış anlaşmalarından geri adım atmayacağından emin olduklarını söyledi.
Üst düzey bir Amerikalı yetkiliye göre Beyaz Saray Kongre’den gelen baskı ve CIA’in Kaşıkçı cinayetinin emrini Muhammed bin Selman’ın verdiği değerlendirmesine karşın, veliaht prensle arasına mesafe koyma konusunda aceleci davranmıyor. Ancak bu üst düzey yetkiliye göre bu durum Trump istihbarat yetkililerinden daha kesin bir rapor aldığında değişebilir.
Üst düzey Amerikalı yetkili, Beyaz Saray’ın Kral Selman’ın Pazartesi günü Riyad’da yaptığı konuşmada oğlunun yanında durmasını ve savcılığı övmesinin dışında Kaşıkçı cinayetine atıfta bulunmamasını da not etmeye değer bulduğunu vurguladı.
Suudi kaynaklara göre, Amerikalı yetkililerin Muhammed bin Selman’dan soğumasının sebebi sadece Kaşıkçı cinayetindeki olası rolü değil. Suudi kaynaklar Amerikalıların Muhammed bin Selman’ın son dönemde Suudi savunma bakanlığına Rusya’dan alınabilecek alternatif silah sistemlerinin incelenmesi talimatını vermesinden de rahatsız olduklarını belirtiyor.
Reuters’a bilgi veren sağlam bir Suudi kaynağa göre, aile içindeki üst düzey çevrelerde çok sayıda prens tahta çıkış sırasında yapılacak bir değişikliğe aileye duyulan sadakatten dolayı güvenlik ya da istihbarat birimlerinden bir direniş olmayacağı görüşünde. Bu kaynak “Güvenlik unsurları ailenin vardığı mutabakata uyacaktır” diyor.
“Bağlılık Konseyi”
Suudi Arabistan’da Kral öldüğünde ya da ülkeyi artık yönetemediğinde, tahta geçecek kişinin meşruiyeti konusunda belirleyici olan 34 üyeli Bağlılık Konseyi Muhammed bin Selman’ı otomatik olarak kral ilan etmiyor. Veliaht Prens konumunda olsa bile Muhammed bin Selman’ın tahta oturmasına Bağlılık Konseyi’nin onay vermesi gerekiyor.
Reuters’a konuşan Suudi kaynaklara göre, Muhammed bin Selman El Suud yönetiminin yüz yıla yaklaşan aile, din adamları ve aşiretler gibi kurumsal unsurlarını yok etti. Bu kaynaklara göre Muhammed bin Selman’ın bu etkisi aile içinde istikrarsızlığı getirecek bir faktör olarak değerlendiriliyor.
Reuters haber ajansına göre, Kaşıkçı cinayetine ilişkin tartışmalara rağmen, Muhammed bin Selman kendi gündemi içinde planladığı adımları atmaya devam ediyor. Sarayı içerden bilen bazı isimler Muhammed bin Selman’ın babasının emeklilik günleri için Kızıl Deniz’de bir saray yaptırdığı kanısında.
Veliaht Prensin babası için saray yaptırdığının iddia edildiği yer Suudi Arabistan’ın rüya projesi olarak adlandırılan Neom Kenti. Burası bölgenin geri kalanından soyutlanmış bir yer. En yakın yer buraya 100 km uzaklıktaki Tebuk kenti. Kraliyet ailesine yakın bir kaynağın aktardığına göre, buraya yerleşmesi Kral’ın pek çok devlet meselesinden uzaklaşacağı anlamına geliyor.
