Başkan Obama’nın Türkiye ziyaretine iki haftadan az bir süre kaldı. Washington’da Türk Amerikan ilişkileri daha sık değerlendirilmeye başlandı. Woodrow Wilson adlı Düşünce Kuruluşu uzmanlarından John Stilides Türk Amerikan ilişkilerini ve tarafların beklentilerini değerlendirdi. Stilides Amerika'nın Sesi'nden Evrim Bunn'ın sorularını yanıtladı.
Yeni Amerikan Yönetiminin Türkiye’ye Bush yönetiminden daha fazla önem verdiği söylenebilir mi? Dışişleri Bakanı Hillary Clinton Türkiye’deydi, şimdi de Başkan Barack Obama Türkiye’ye gitmeye hazırlanıyor. Bu ziyaret sizce ne kadar önem taşıyor?
Bu yönetimde, Türkiye’nin Amerika’yı ilgilendiren bir dizi konuda oynayabileceği önemli rol açısından bir bilinç sözkonusu. Bir kere Amerika Türkiye’nin Avrupa Birliği üyeliğine kabul edildiğini görmek istiyor. Tüm kriterler yerine getirildiği takdirde Avrupa Birliği Türkiye’yi üyeliğe kabul etmeli. Obama da hem G-20 zirvesinde hem de NATO zirvesi sırasında AB’li liderlerle Türkiye’nin üyeliği konusunu gündeme getirecektir. Bunun dışında NATO üyesi olarak da Türkiye’nin oynayabileceği çok önemli roller var. Örneğin Türkiye’nin İsrail-Suriye görüşmelerinde arabuluculuk rolü oynaması, Irak’tan asker çekilmesi sırasında Türkiye’deki üslerin kullanılması, Kırgızistan’daki Amerikan üssünün kapanmasıyla Türkiye’deki üslerin öneminin artması gibi. Bunun yanında Obama, Türk halkının Amerikan politikalarına verdiği desteği de arttırmaya çalışacaktır.
Afganistan konusunda, Amerika bu ülkeye ek asker göndermeyi planlıyor ve NATO üyesi ülkelerden de ek asker talebinde bulunuyor. Türkiye ise Afganistan’a ek asker gönderme konusunda çekimser. Sizce Obama’nın Afganistan konusunda Türkiye’den beklentileri neler?
Afganistan konusu Türkiye için hassas bir konu. Türkiye ek asker gönderme konusunda çekimser ama Afganistan’da Türkiye’nin yapacağı başka katkılar olabilir.Örneğin İncirlik Üssü Afganistan’a malzeme gönderilmesinde önemli rol oynayabilir. Türk ordusunun Afgan ordusuyla bağları çok kuvvetli dolayısıyla Türk askerleri istihbarat paylaşımı ve Afgan ordusuyla batılı ordular arasındaki kültürel boşlukların doldurulmasında önemli rol oynayabilir.
Başbakan Erdoğan Amerikan askerlerinin Irak’tan çekilmesi sürecinde Türkiye’deki üslerden yararlanılmasına izin verebileceklerini söyledi ancak bunun da bazı koşulları olduğu belirtiliyor. Sizce Amerika Türkiye’deki üsleri kullanmayı tercih edecek mi?
Obama yönetimi Irak’taki askerlerin en güvenli şekilde gerçekleşmesi için elinden geleni yapacaktır. Çekilmenin ayrıntıları belki de Obama’nın Ankara ziyareti sırasında açıklanacaktır ancak yönetimin birinci önceliği askerlerimizin güvenliği olacaktır. Türkiye’yle anlaşmasağlanırsa ne ala, ama o noktada asıl önemli olan Türkiye’nin koşulları değil Amerikan askerlerinin güvenliği olacaktır.
İsrail ve Suriye müzakerelerinde Türkiye’nin arabuluculuğu, Davos zirvesinde Erdoğan ve Perez arasında yaşananlar ve Gazze operasyonuyla sekteye uğradı. Obama’nın Türkiye ziyareti bu arabulucuk rolünü canlandırabilir mi?
Obama yönetimi İsrail’le Suriye arasındaki görüşmelerin ilerlemesini istiyor. Suriye ve İsrail Türkiye’nin arabuluculuğuna önem veriyor.Davos ve Gazze olaylarına rağmen iki ülke de Türkiye’nin müzakereci rolünü iyi oynadığı konusunda görüşbirliği içinde. Bence Amerika da Türkiye’nin bu rolü sürdürmesini istiyor. Asıl soru Türkiye’nin İsrail ve Suriye’yle yeniden arabuluculuk yapmaya hazır olup olmadığı.
Türkler için en önemli konulardan biri de Ermeni soykırımı iddialariyla ilgili yasa tasarısı. Sizce Obama yönetimi Kongre’ye sunulan tasarıyı durdurmayı başarabilecek mi?
Bu soru Washington’da en çok tartışılan konulardan biri. Obama seçim kampanyasında soykırım iddialarını tanıma sözü verdi. Ancak Obama da kendisinden önceki başkanlar gibi bu sözünden dönecek mi? Anlaşılması gereken nokta Obama’nın Temsilciler Meclisi’ne hükmetmediği. Meclis Başkanı Nancy Pelosi bu yasa tasarısını başından beri destekliyor. Obama, Türkiye ziyareti sırasında Kongre’deki girişimlerin yönetimin politikasını yansıtmadığını açıklamaya çalışacaktır. Ama bu konu aslında Obama’nın kontrolünde olan bir konu değil.
