ABD Dışişleri Bakanlığı Müsteşar Yardımcısı Jonathan Cohen ve beraberindeki heyet, yarın Dışişleri Bakanlığı Müsteşar Yardımcısı Ahmet Muhtar Gün başkanlığındaki Türk heyetiyle iki ülke arasında vize başvurularının askıya alınmasına neden olan krizi değerlendirecek.
ABD Dışişleri Bakanlığı Avrupa ve Avrasya İşlerinden Sorumlu Müsteşar Yardımcısı Cohen, bugün öğleden sonra geldiği Ankara’da ilk değerlendirmesini Esenboğa Havalimanı’nda yaptı. Cohen, gazetecilerce yöneltilen vize krizi konusundaki soru üzerine, “Krizde belirleyici ben değilim” dedi.
Hükümet Sözcüsü ve Başbakan Yardımcısı Bekir Bozdağ da, Bakanlar Kurulu toplantısı sonrasında, Cohen başkanlığındaki ABD heyetiyle yapılacak görüşmelerden olumlu gelişme bekledikleri mesajı verdi. Bozdağ, özetle, “Türkiye'yle ABD arasındaki ilişkiler çok güçlü sınamalardan geçti. Hiçbir dönemde yaşadığımız vize krizi gibi bir hadiseyle karşı karşıya gelmedik. Geçmişte de 1 Mart Tezkeresi gibi olaylar yaşandı. Ama ABD, bugünden daha çetrefilli olaylar olmasına rağmen böylesi vizeleri askıya alma kararına gitmedi. Sayın Cumhurbaşkanımız da ifade etti, Ankara’nın Washington’u yanlış, eksik bilgilendirdiği kanaati bizde var. Yarın dışişleri, içişleri ve adalet bakanlıkları müsteşar yardımcılarıyla bir araya gelecek. Birlikte bir değerlendirme yapacaklardır. Bu vize krizinin daha uzun sürmemesinin iki ülke yararına olacağına da ifade etmek isterim. Her iki ülke vatandaşlarından birlikte iş yapanlar var, bunlar açısından da bu vize krizinin devam etmemesi gerektiğini düşünüyoruz” dedi.
Cohen’in başkanlığındaki heyetse, Dışişleri Bakanlığı Müsteşar Yardımcısı Ahmet Muhtar Gün başkanlığındaki Türk heyetiyle yarın bakanlık binasında görüşme gerçekleştirecek. Bu görüşmeye İçişleri Bakanlığı ve Adalet Bakanlığı’ndan da müsteşar yardımcısı düzeyinde katılım olması bekleniyor. Toplantıda, ABD Heyeti’ne, tutuklu olan ABD personeli Hamza Uluçay'la Metin Topuz’un durumu hakkında bilgi verilmesi öngörülüyor.
Türkiye’den yeni ayrılan ABD’nin eski Ankara Büyükelçisi sıfatıyla John Bass, 11 Ekim günü son basın toplantısında Türk Dışişleri kanalıyla yapılan tutuklamalara ilişkin ABD’ye bilgilendirme yapılmamasından şikayet etmişti. Aynı gün akşam Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu’yla ABD Dışişleri Bakanı Rex Tillerson’un yaptığı telefon görüşmesiyle konunun heyetler arasında değerlendirilmesi kararlaştırıldı. Bunun üzerine Cohen’in Türkiye'ye geleceği açıklandı.
Vize krizini tetikleyen Topuz ve Uluçay olayı nedir?
ABD’nin Ankara Büyükelçiliği’nin böylesi bir karar almadan önce 5 Ekim tarihindeki açıklaması da dikkat çekmişti. Açıklama, İstanbul Başkonsolosluk görevlisi Metin Topuz hakkında Türkiye’deki medya kuruluşlarında ‘Fethullahçı Terör Örgütü’ (FETÖ) üyesi olduğu iddiasına yer verilmesi ve bu iddialarla İstanbul’da 4 Ekim’de tutuklanmasıydı.
Açıklamada, “Amerikan Hükümeti, ABD’nin İstanbul Başkonsolosluğu’nda görevli bir yerel çalışanın 4 Ekim tarihinde tutuklanmasından ve Türk Hükümeti kaynakları tarafından sızdırılan ve görünüşe göre bu çalışanın hukuka dayalı bir mahkeme yerine medyada yargılanmasının amaçlanmasından büyük bir rahatsızlık duymaktadır. Biz bu iddiaların tamamen temelsiz olduğuna inanmaktayız” denilmişti.
Elçilik, sonrasında 8 Ekim akşamı sosyal medya aracılığıyla paylaştığı yazılı açıklamayla Amerika Dışişleri Bakanlığı’nın Türkiye’den yapılacak göçmen olmayan tüm vize başvurularını askıya alma kararını duyurdu.
Bu arada Türk-Amerikan ilişkilerinde vize krizi olarak adlandırılan süreç, Topuz’un tutuklanmasıyla ortaya çıkmış gibi görünmekle birlikte John Bass bunu “ikinci vaka” olarak adlandırdı. Dolayısıyla ABD’nin ‘birinci vaka’ olarak Hamza Uluçay’ın tutuklanmasını gördüğü ve bundan rahatsızlık duyulduğu ortaya çıktı.
ABD’nin Adana Konsolosluğu görevlisi olan ve 37 yıldır tercümanlık yaptığı kaydedilen Hamza Uluçay, PKK terör örgütü üyeliği suçlamasıyla Şubat ayında gözaltına alınmış ve Mart ayında tutuklanmıştı.
Kriz sırasında İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığı, ayrıca yine ABD İstanbul Başkonsolosluğu görevlisi olan N.M.C. adlı şahsın da FETÖ soruşturması nedeniyle ifadeye çağrıldığını açıkladı. Bu kişinin ABD’nin diplomatik misyonunda bulunduğu iddia edilirken; N.M.C.’nin eşi, oğlu ve kızı gözaltına alındı.
