ABD ve İngiltere Kızıldeniz’de ticari gemileri hedef alan Husiler’e uyarıların ardından Yemen’deki İran destekli gruba ait hedefleri vurdu. İran’ın desteklediği Husiler’e yönelik son saldırıların daha geniş bir çatışmayı tetikleyip tetiklemeyeceği ise belirsiz.
Gerilimin arka planı ne?
Husi isyancıları bölgedeki gemileri zaman zaman hedef aldı; ancak bu saldırılar İsrail ve Hamas arasında savaşın başlamasından bu yana yoğunlaştı.
Saldırılar 17 Ekim’de Gazze’deki bir hastanede meydana gelen patlamanın ardından daha da tırmandı.
Hastanedeki patlamanın ardından, ABD’nin Irak ve Suriye’deki üslerine ve Kızıldeniz’den geçen ticari gemilere yönelik saldırılar arttı.
Saldırılar sebebiyle ticari gemiler ya Kızıldeniz’deki faaliyetlerini askıya aldı ya da daha uzun bir rota olan Ümit Burnu’nu kullanarak rotalarını değiştirmek zorunda kaldı.
Pentagon sözcüsü Pat Ryder’a göre Husiler Perşembe günü itibariyle 27 saldırı düzenledi. Bunların en büyüğü 9 Ocak’taydı.
ABD Merkez Kuvvetler Komutanlığı’ndan (CENTCOM) 9 Ocak'ta yapılan açıklamada, Husiler’in İran’ın tasarladığı tek yönlü insansız hava araçları, gemisavar seyir füzeleri ve balistik füzelerle Kızıldeniz’in güneyinde uluslararası taşımacılığı hedef aldığı belirtilmişti.
Husiler’in liman kenti El Hudeyde açıklarındaki en son saldırısına, ABD’nin bölgede bulunan uçak gemisi USS Dwight Eisenhower ve İngiltere’nin savaş gemisinden kalkan uçaklar müdahale etmişti.
Husiler hangi gemileri hedef alıyor?
İran’ın desteklediği Husiler, saldırılarla İsrail’in Hamas'ın 7 Ekim saldırısının ardından Gazze’ye yönelik harekatını durdurmayı amaçladıklarını savunuyor.
Ancak Amerikalı yetkililer Husiler tarafından son dönemde hedef alınan gemilerin çoğunun İsrail ile bağlantısının bulunmadığını belirtiyor.
Saldırıların ardından ABD liderliğinde başlatılan Refah Muhafızı Operasyonu kapsamında 20’den fazla ülke Kızıldeniz’de gemilerin korunması için gönüllü bir koalisyon oluşturdu.
Biden yönetiminden üst düzey bir yetkili, bu operasyon sayesinde ticari gemilere eşlik edilmemiş ve füzeler etkisiz hale getirilmemiş olsaydı, gemilerin isabet alacağından ve hatta batabileceğinden şüpheleri olmadığını söyledi. Yetkiliye göre bu gemiler arasında jet yakıtı taşıyan bir gemi de vardı.
Yetkililere göre bu görev gücü şimdiye kadar Kızıldeniz’den 1500 geminin güvenli bir şekilde geçmesini sağladı.
Husiler kim?
İran destekli Husiler 2014 yılında başkent Sana’yı ele geçirdi. Suudi Arabistan öncülüğündeki koalisyon, Yemen’in uluslararası toplum tarafından tanınan hükümeti yeniden iktidara getirmek amacıyla 2015 yılında müdahale etti.
Suudi Arabistan liderliğindeki koalisyona karşı uzun süre devam eden kanlı savaş Suudi Arabistan ve İran arasında bir vekil savaşına dönüştü.
Hiçbir sonucun çıkmadığı ve tarafların yenişemediği savaş Arap dünyasının en yoksul ülkesi olan Yemen’de açlık ve sefalete yol açtı. Savaşta siviller ve savaşçılar dahil 150 binden fazla kişi hayatını kaybetti.
Bir yılı aşkın süre önce teknik olarak süresi dolan ateşkese büyük ölçüde hala uyuluyor. Suudi Arabistan ve Husiler arasında mahkum takası gerçekleşti.
İran ve Suudi Arabistan arasında normalleşme girişimi kapsamında Riyad’da üst düzey bazı görüşmeler yapıldı. Bu süreçlerden olumlu bazı sonuçlar çıksa da kalıcı bir barış sağlanamadı.
Hassas dengeler
ABD Irak ve Suriye’de İran destekli milislerin 17 Ekim’den bu yanaki 130 saldırısının ardından karşılık vermis; Suriye’de düzenlenen hava harekatlarında doğrudan İran Devrim Muhafızları ve milislerle bağlantılı silah depolarını hedef almıştı.
ABD geçen ay da ilk kez Irak’ta milis grubunun El Esad hava üssüne balistik füzelerle saldırmasının ardından karşılık vermişti.
ABD hem Yemen’deki kırılgan ateşkesi sekteye uğratmamak hem de bölgede daha büyük bir çatışmayı tetiklememek amacıyla şimdiye kadar Husiler’in saldırılarına doğrudan askeri şekilde karşılık vermekten kaçınmıştı.
Beyaz Saray, Yemen’de ateşkesi korumak ve yeni bir cephe açmamak için dikkatli adım atmak istiyor.
Biden yönetimi yetkilileri İsrail-Hamas savaşının daha geniş bir coğrafyaya yayılmasının engellenmesi gerektiğini pek çok kez dile getirdi.
İran’ın desteklediği Husiler’e yönelik son saldırıların daha geniş bir çatışmayı tetikleyip tetiklemeyeceği ise belirsiz.
Pentagon sözcüsü Pat Ryder, “Bu bölgedeki ticari taşımacılığı korumak için uygun yöntem konusunda uluslararası müttefik ve ortaklarla istişareye ve kuvvetlerimizi korumak için yapmamız gereken şeyi yaptığımızdan emin olmaya devam edeceğiz” dedi.
Forum