Türkiye’de muhalefet cephesindeki altı lider buluşmasında, başörtüsüne güvence gerekçesiyle AKP’nin anayasa değişikliği teklifi, BTP Lideri Hüseyin Baş, iktidar oylarındaki yükselme eğilimi gibi başlıklarda uzlaşma sağlanmaya çalışılacak.
DEVA Partisi Genel Başkanı Ali Babacan’ın ev sahipliğinde, CHP Lideri Kemal Kılıçdaroğlu, İyi Parti Lideri Meral Akşener, Saadet Partisi Lideri Temel Karamollaoğlu, Demokrat Parti Genel Başkanı Gültekin Uysal ve Gelecek Partisi Genel Başkanı Ahmet Davutoğlu’nun “altılı masa” iş birliği kapsamındaki sekizinci toplantısı başladı.
Muhalefet liderleri, AKP adına Adalet Bakanı Bekir Bozdağ ile Grup Başkanvekili Mustafa Elitaş’ın 2 Kasım’da Meclis’te grubu olan siyasi partilerden destek talebinde bulunduğu başörtüsü serbestliğine güvence sağlanması ve aileyi koruma gerekçeli anayasa değişikliği teklifi de değerlendirecek. AKP cephesince 2023 yılında Cumhurbaşkanlığı ve Genel Seçimler’in yanı sıra “üçüncü sandık” şeklinde anayasa değişikliğiyle ilgili halk oylaması düşüncesi de konuşulacak. Bu çerçevede, CHP ve İyi Parti’nin Meclis’te izleyeceği yolun da liderler düzeyinde konuşulması söz konusu.
DEVA Partisi Lideri Babacan ise, Denizli mitinginin ardından VOA Türkçe’nin de aralarında bulunduğu basın mensuplarıyla sohbet toplantısında, altı lider olarak 12 Şubat’taki ilk buluşmaları üzerine Cumhurbaşkanı ve AKP Genel Başkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın, “yeni anayasa çalışması başlatıyoruz” açıklaması yaptığını anımsattı. Babacan, ancak aylar geçmesine rağmen Erdoğan ve AKP’nin yeni anayasa taslağını ortaya koyamadığını dile getirdi. Babacan, ayrıca altılı masa işbirliğinin AKP-MHP iktidarı karşısında uzlaşmasını korumasıyla ilgili, “Demokrasi vakit alıyor. Tek adam karar alınca hızlıca olabiliyor ancak tek adam olmayınca müzakere edilmesi gerekiyor” mesajını verdi.
Muhalefet anayasa taslağı çalışmasını bitirdi
Muhalefet cephesindeki altı siyasi parti adına genel başkan yardımcıları düzeyindeki Anayasal ve Yapısal Reformlar Komisyonu’nun yeni anayasa çalışması ise tamamlandı. Babacan, Komisyon’un parlamenter sisteme geçişi sağlayacak anayasa taslağı üzerindeki çalışmasını altı siyasi parti arasında tam mutabakat ile bitirdiğini açıkladı.
“Altı parti, cümlesine ve kelimesine kadar mutabıkız” diyen ve oy çokluğuyla değil hep tam mutabakat ile çalıştıklarını vurgulayan Babacan’ın verdiği bilgiye göre; taslak anayasa değişikliği metni liderler masasında.
Bugün liderler ile eş zamanlı olarak Anayasal ve Yasal Çerçeve Hazırlık Komisyonu da DEVA Genel Merkezi’nde toplantıda. Bu kapsamda, Muharrem Erkek (CHP), Mustafa Yeneroğlu (DEVA), Serhan Yücel (Demokrat Parti), Serap Yazıcı (Gelecek Partisi), Uğur Poyraz (İyi Parti) ve Bülent Kaya (Saadet Partisi), liderlerce anayasa değişikliği taslağıyla ilgili soruları sıcağı sıcağına yanıtlayacak. Komisyon, Anayasa değişikliği dışındaki yasal çerçeveye ilişkin de çalışmasını sürdürecek.
AKP’nin başörtüsü serbestliğiyle ilgili Anayasa’nın 24’ncü maddesi ile aileyi koruma gerekçesiyle Anayasa’nın 41’nci maddesinde değişiklik yapılması talebi ile ilgili ise, CHP ve İyi Parti’nin Meclis’teki alacağı tutuma ilişkin bugün değerlendirme yapılacak.
AKP’nin iki maddelik değişiklik teklifini Saadet Partisi ve Gelecek Partisi’nin desteklediği belirtiliyor. CHP, sadece başörtüsü serbestliğine ilişkin tek maddelik Anayasa değişikliği teklifi önerilmediği için AKP’nin teklifine şimdilik olumsuz yaklaşıyor. İyi Parti ise, “üçüncü sandık” ihtimaliyle birlikte konuyu değerlendirmek gerektiği görüşünde. DEVA Partisi ise, teklif metnini de görerek, tutum alınabileceğini vurguluyor.
Masada BTP’ye yer açılmayacak ama katılımı desteklenecek
İyi Parti Lideri Akşener ise, Millet İttifakı’nda olmak istediklerini açıklaması üzerine BTP Genel Başkanı Hüseyin Baş’ı 28 Ekim’de ziyaret ederek, altılı masa toplantısında bu katılım talebini gündeme alacağını açıklamıştı. Ancak masadaki diğer partiler, BTP’nin masaya liderler düzeyinde katılımı yerine Genel Seçimler yani parlamento için Hüseyin Baş’a milletvekilliği kapısını açacak şekilde bir ittifak kurulması modelini destekliyor. Bu bağlamda Hüseyin Baş’ın mesela; İyi Parti listesinden Trabzon milletvekilliği gibi seçenekler dile getirildi.
BTP’nin kurucu lideri Haydar Baş’ın 1970 yılında siyasete atıldığı Milli Selamet Partisi’nden, dolayısıyla Necmettin Erbakan’ın liderliğinden ayrılarak, “milli görüş” ile birarada olmaması nedeniyle Saadet Partisi’nin masada oğul Hüseyin Baş’ı istemediği belirtildi.
“Altılı masa buluşmasındaki mimar” konumundaki ana muhalefet partisi CHP ise, “altılı masa” ile kamuoyunda bir marka değeri yaratıldığını ve artık bir yıllık çalışmalar yürütüldükten sonra masada yeni bir siyasi parti katılımını uygun görmüyor. Benzer şekilde DEVA Partisi de altılı masayı genişletmemek gerektiği görüşünde.
Ortak Cumhurbaşkanı adayı ne zaman açıklanacak?
DEVA Partisi Lideri Babacan, seçim beyannamesi ve hükümet programı niteliğindeki ortak çalışmalar tamamlanmadan altı masa tarafından ortak Cumhurbaşkanı adayı yapılmayacağı mesajını da verdi. Ortak Cumhurbaşkanı adayı konusunu altı lider olarak masada kararlaştıracaklarını da vurgulayan Babacan, ancak bunun için yaklaşık üç aylık zaman bulunduğunu çünkü öncelikle “geçiş süreci” olarak adlandırdıkları ancak aslında hükümet programı olacak ortak metin hazırlığını bitirmek gerektiğini söyledi.
Cumhur İttifakı tarafından kesin seçim takvimi açıklanmadan ortak aday açıklamama tutumunu koruduklarını kaydeden Babacan, AKP-MHP’nin seçimleri 18 Haziran 2023 yerine daha erken bir tarihe alması durumunda da halen önlerinde epeyce zaman bulunduğunu işaret etti. Bu arada “altılı masa” olarak 32 başlıkta görüşülmesini öngördükleri geçiş süreci çalışmasını ise liderler düzeyinde konuşacaklarını da vurgulayan Babacan, siyasi konu olduğu için en üst düzeyde dolayısıyla liderler masasında bu çalışmayı yapacaklarını söyledi.
Altılı Masa iletişim kazalarını çözebilecek mi?
Liderler, 2 Ekim’de CHP’nin ev sahipliğindeki toplantıda altı siyasi parti arasında “masa dağılacak” gibi söylemlere yol açılmaması için iletişim kazaları olmaması konusunda fikir birliği vardı. Hatta liderlerce “birbirimize telefon uzaklığındayız” ifadesiyle mutlaka kamuoyuna yönelik basın açıklaması yapılmaksızın önemli konularda telefon trafiği yürütülmesi kararlaştırılmıştı. Ancak İyi Parti Lideri Akşener’in, BTP Lideri Hüseyin Baş’ı masaya davet etme yönündeki açıklamaları yeniden altılı masada anlaşmazlık olarak yansıdı.
Ali Babacan ise, bugünkü toplantıda yeniden İletişim Komisyonu’nun etkin şekilde görev yapmasını konuşacaklarını belirterek, beraber çalışma kültürü oluşturmanın kolay olmadığı söyledi.
Babacan, ayrıca CHP Genel Başkan Yardımcısı ve Parti Sözcüsü Faik Öztrak, İyi Parti Ankara Milletvekili Durmuş Yılmaz, DEVA Partisi Genel Başkan Yardımcısı İbrahim Çanakcı, Demokrat Parti Genel Başkan Yardımcısı Bülent Şahinalp, Saadet Partisi Genel Başkan Yardımcısı Sabri Tekir ve Gelecek Partisi Genel Başkan Yardımcısı Feridun Bilgin’in de altı parti adına ortak çalışmada ise epeyce ilerleme kaydettiğini açıkladı.
Kulat: “Altılı masa anayasa değişikliğini Meclis'te çözmek gerektiği görüşünde”
Araştırma şirketi MAK’ın kurucusu Mehmet Ali Kulat, VOA Türkçe’ye açıklamasında, muhalefet partilerince AKP'nin anayasa değişikliği için "üçüncü sandık" kurulmasına sıcak bakılmadığını söyledi.
Altılı masa tarafından anayasa değişikliğini TBMM'de çözme kararı bulunduğunu kaydeden Kulat, CHP Lideri Kılıçdaroğlu'nun yasa değişikliğiyle başörtüsü serbestliği meselesini ilk gündeme getirdiğinde (3 Ekim) AKP'nin önce böyle bir sorun olmadığını söylediğini hatırlattı.
Mehmet Ali Kulat, AKP'nin konuyu anayasa değişikliği düzeyine taşırken, işin içine bir başka konuyu karıştırdığını anımsatan Kulat, dolayısıyla bunun muhalefet cephesinde rahatsızlık yarattığını da ifade etti.
Ortak cumhurbaşkanı adayı noktasında mutlaka seçim takvimini beklemek gerektiği görüşünü paylaşan Kulat, ancak aday açıklamasıyla birlikte altılı masadaki liderler arasında seçim sonrası için olası iktidar dönemi için görev dağılımının kesinleşmiş olması gerektiği görüşünü de açıkladı.
Şu anda AKP'nin oy oranında yükselme olduğunu ancak geçici olduğunu dile getiren Kulat, Cumhurbaşkanı ve AKP Genel Başkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın geçtiğimiz cumhurbaşkanlığı seçimlerinde yüzde 2 civarında farklarla kazandığını da anımsattı. Kulat, "Cumhur İttifakı'nda cumhurbaşkanlığı seçimi açısından zaten iki puanlık oy kaybı var" dedi.
