Birleşmiş Milletler (BM) İnsan Hakları Konseyi, bu hafta Ukrayna konusunda özel bir oturum düzenleyecek. Kiev, Mariupol kentindeki sivil ölümler dahil sahadaki durumun incelenmesi çağrısında bulunmuştu.
Reuters haber ajansına konuşan diplomatlar toplantının Perşembe günü yapılacağını ve yeni kurulan Soruşturma Komisyonu’nu bu yıl içinde konseye ayrıntılı bir rapor sunmakla görevlendirebilecek bir kararı içerebileceğini bildirdi.
Özel oturumun toplanması için yapılan talebe imza atan 55 ülke arasında Türkiye, Almanya, İngiltere ve ABD de vardı.
Ukrayna’yı destekleyen diplomatlar, Rusya’ın Sovyetler Birliği’nin Nazi Almanyası’na karşı zafer elde ettiği 9 Mayıs tarihini kutladığı sırada saldırılarını arttırabileceği kaygıları arasında dayanışmanın ifade edilmesinin önemli olduğunu vurguladı.
BM İnsan Hakları Konseyi Sözcüsü Rolando Gomez, Reuters’a yaptığı açıklamada, oturumun Perşembe günü yapılacağını doğruladı.
Rusya’nın Cenevre misyonu sözcüsü ise henüz konuyla ilgili yorum talebine yanıt vermedi.
Rusya Ukrayna işgalinde sivilleri hedef aldığı iddialarını reddediyor ve işgali Ukrayna’yı silahsızlandırmak ve faşistlerden korumak için yapılan ‘‘özel askeri operasyon’’ olarak değerlendiriyor.
Rusya’nın geçen ay İnsan Hakları Konseyi üyeliğinden çıkarılmasının ardından Moskova, Konsey’den tamamen ayrılma kararı almıştı. Konsey kurallarına göre Moskova hala Cenevre’ye oturum için temsilci gönderme ve ilgili ülke olarak ‘‘yanıt verme’’ hakkına sahip.
Zelenski’den küresel gıda krizi uyarısı
Ukrayna Cumhurbaşkanı Volodimir Zelensky, Pazartesi günü uluslararası topluma Rusya’nın ülkesinin limanlarını kapatması karşısında derhal yanıt vermesi çağrısında bulundu. Ukrayna limanlarının kapatılması tahıl ihracatını engelliyor ve bunun küresel gıda krizini tetiklemesinden endişe ediliyor.
Avrupa Konseyi Başkanı Charles Michel ile Odesa’da görüşmesinin ardından Telegram’dan çevrimiçi açıklama yapan Zelenski, ‘‘Rusya’dan kaynaklanan bir gıda krizinin oluşmasını önlemek önemli. Ukrayna’nın tahıl ihracatının önünün açılması için acil önlemler alınmalı’’ dedi.
Michel ise Twitter’dan yaptığı açıklamada depoların buğday ve mısırla dolu olduğunu gördüğünü söyledi.
Michel, ‘‘Çok ihtiyaç duyulan gıdalar Rusya’nın savaşı ve Karadeniz limanlarının kapatılması nedeniyle mahsur kalmış durumda. Bu durum hassas ülkeler için ciddi sonuçlar doğuracak. Küresel düzeyde bir çözüm gerekli’’ dedi.
Rusya’nın 24 Şubat’taki Ukrayna işgalinden bu yana Ukrayna limanlarını kapatması finans piyasalarını etkiliyor, temel mal fiyatlarını arttırıyor.
BM Genel Sekreteri Antonio Guterres, geçen hafta küresel gıda güvencesinin, Ukrayna’nın tarım ürünleri dünya piyasasına ulaşmadan sağlanmasının mümkün olmadığını söylemişti.
Uluslararası Tahıl Konseyi verilerine göre Ukrayna, 2020-2021 sezonunda dünyanın en büyük dördüncü mısır ve altıncı buğday ihracatçısı oldu. Ancak BM gıda dairesinin bir yetkilisi Cuma günü yaptığı açıklamada, Ukrayna'da yaklaşık 25 milyon ton tahılın sıkışıp kaldığını söylemişti.
Ukraynalı yetkililer, ihraç edilebilir fazlalığın yaklaşık 12 milyon ton olduğunu belirtiyor. Uzmanlar yeni hasat döneminde Ukrayna'nın tarım ürünlerini stoklamak için yeterli yeri kalmayacağı uyarısında bulunuyor.
Tarım Bakanı Mykola Solskyi, Ukrayna'nın bu yıl şimdiye kadar yaklaşık 7 milyon hektar ya da 2021’deki aynı döneme göre yüzde 25-30 daha az bahar mahsulü ektiğini söyledi.
Solskyi, Ukrayna tahılının demiryolu ile taşındığı Romanya üzerinden ihracatının önemine dikkat çekti, ancak yeni buğday mahsulünün ihracatı nedeniyle durumun iki ay içinde karmaşık hale gelebileceği uyarısında bulundu.
Bakan Solskyi, diğer önemli ihracat rotası alternatifinin Baltık ülkeleri limanları olduğunu belirtti.
Rusya’nın savaş sırasında Ukrayna’dan tahıl çaldığı iddiaları karşısında Solskyi, Ukrayna’nın Kırım’daki Sivastopol limanından tahıl taşıyan gemilerin çalıntı olduğu değerlendirmesinin yapılacağını söyledi, ‘‘Bu çalıntı tahıllara hızla el konulması için çalışmalar devam ediyor’’ diye konuştu.
Ukrayna’dan tahıl çaldığı iddialarını reddeden Rusya, Kırım’ı 2014 yılında ilhak etmişti.
Zelenski: ‘‘Tek bir karış bile toprak vermeyeceğiz’’
Zelenski, İkinci Dünya Savaşı’nda Nazi Almanyası’na karşı kazanılan zaferin yıldönümünde yaptığı konuşmada ise Rusya’ya karşı tek bir parça bile toprak kaybedilmeyeceğini söyledi.
İkinci Dünya Savaşı’nda hayatını kaybeden 8 milyondan fazla Ukraynalı’yı anmak için yaptığı konuşmada Zelenski, Kiev’in Moskova’nın Naziler’e karşı elde edilen zaferi kendisine mal etmesine izin vermeyeceklerini söyledi.
Rusya, Pazartesi günü Kızıl Meydan'da geniş bir askeri geçit töreni düzenleyerek Sovyetler Birliği’nin Nazi Almanyası’na karşı zaferini kutladı. Töreni Cumhurbaşkanı Vladimir Putin de izledi. Ukrayna ve Rusya, İkinci Dünya Savaşı'nda Sovyetler Birliği'nin bir parçası olarak birlikte savaşmıştı.
Zelenski, yayınlanan videoda 1941'de Sovyet kuvvetlerinin geri çekilmesiyle yok edilen ve Stalinist tarzda yeniden inşa edilen, Kiev'in ana caddesi Kreşatik’te tank tuzaklarının yanından geçerken görülüyor.
Zelenski, videoda ‘‘Bugün Hitler rejiminin korkunç suçlarını tekrarlayan, Nazi felsefesini takip eden, yaptıkları her şeyi kopyalayanlar lanetlenmiştir’’ dedi.
Ukrayna Zafer Bayramı'nı 9 Mayıs’ta kutluyor, ancak 2014'ten beri yüzünü Avrupa'ya döndüğü için, Fransa, İngiltere ve ABD’nin "Avrupa'da Zafer Günü" olarak kutladığı 8 Mayıs'ı da bir Anma ve Uzlaşma Günü olarak kutluyor.
Nazi Almanyası 8 Mayıs 1945’te gece 11.01’de teslim olmuştu. Bu sırada Moskova’da tarih 9 Mayıs’tı.
Ukrayna bombalanma korkusuyla bu yıl 9 Mayıs’ta kamuya açık etkinlik düzenlemiyor. Bazı yerlerde Pazar gecesinden Salı sabahına kadar katı bir sokağa çıkma yasağı uygulandı.
