Türkiye-Irak arasındaki, Habur sınır kapısı, Corona salgını nedeniyle kapatılınca temassız ticaret başladı. Tampon bölgede araç ya da sürücü değişimini esas alan sistemde 1 Mart’tan 16 Nisan’a kadar 83 bin araç giriş-çıkış yaptı.
Corona virüsü salgınının Irak’a sıçramasının ardından Ticaret Bakanlığı, Şırnak'ın Silopi ilçesinde bulunan Habur Sınır Kapsı'nı 1 Mart’ta kapattı. Bölgenin en önemli gelir kapısının bir anda kapanması iş çevrelerini endişelendirdi. Ancak Ticaret Bakanlığı, ticaretin aksamaması için ‘temassız ticaret’ sistemini hayata geçirdi. Buna göre önce iki ülke arasında tampon bölge oluşturuldu.
Habur Sınır Kapısı ile İbrahim Halil Gümrük Kapısı arasındaki 3 noktada yapılan temassız ticaret kapsamında 3 yöntem kullanılıyor. Şoför değişimi yapılan birinci köprüde Türk şoförler, araçlarını belli bir noktaya kadar götürüyor. Şoför araçtan indikten sonra görevlilerce ilaçlama yapılıyor ardından köprüde hazır bekleyen aynı firmaya ait Iraklı şoför, araca binerek karşıya geçiriyor. İkinci tampon bölgede ise Türk şoförler, dorselerini belirli bir sıraya göre dizerek ayrılıyor. Köprüde bekleyen Iraklı şoförler, sırayla gelerek araçlarına dorseyi monte edip, tekrar geri dönüyor. Üçüncü nokta da Irak'tan gelen araçlar için ayrılmış durumda. Iraklı şoförler, araçlarını güvenlik noktasına kadar getiriyor ardından araç kontak anahtarını bırakıp yaya olarak köprü üzerinden tekrar geri dönüyor. Araç içinin dezenfekte edilmesinin ardından Türk şoför, dorsenin dezenfekte edileceği noktaya aracı sürüyor. Dorsenin tamamının dezenfekte edilmesinin ardından araçlar Türkiye’ye girebiliyor.
Habur Gümrük Müdürlüğü verilerine göre, Mart ayında Irak'tan Türkiye’ye 27 bin 767 yük taşıyan araç giriş yaptı. Türkiye'den Irak'a ise 20 bin 898 araçla yük taşındı. 1- 16 Nisan'da Irak'tan Türkiye'ye yük taşıyan araç sayısı 16 bin 293 olurken, ülkeden çıkış yapılan araç sayısı ise 18 bin 712 oldu.
Bu sistem için iş çevrelerinin yorumu ‘hiç yoktan iyi’ şeklinde. Temassız ticareti VOA Türkçe’ye değerlendiren Türkiye-Irak Sanayicileri ve İş İnsanları Derneği (TISİAD) Başkanı Nevaf Kılıç, Irak pazarının başka ülkelere kaptırılmaması gerektiğini söyledi. Kılıç, “Komşu ülkeler içerisinde en önemli ticaret partnerimiz Irak’tır. Açıkçası Irak piyasasını diğer ülkelere kaptırmak istemiyoruz. Bu süreçte burada uygulanan temassız ticaret konusunda hem Ticaret Bakanlığı hem de Uluslararası Nakliyeciler Derneği (UND)’nin güzel çalışmaları oldu. Daha önce ortalama 2 bin 300 araç çıkışı yapıyordu. Fakat bu temassız ticaret sürecinde sayı bin 300’e kadar düştü. Günlük ortalama bin 300 araba çıkış yapıyor. Yine de çok iyi. Şu anki durumda bu rakamlar çok iyi. Bunu biraz daha arttırma imkânımız olursa çok daha iyi olur. Şu an yine diğer kapılar içerisinde en fazla çalışan, en fazla işlem yapılan Habur kapısıdır” dedi.
Temassız ticaretin Türkiye kadar Irak’a da faydası olduğunu savunan Kılıç, “Irak'ın Basra Körfezi dışında deniz bağlantısı yok. Şu an Irak Türkiye'nin dışında dışarıdan pek fazla bir alım yapmıyor. Sınırların hepsi kapalı. Suriye ile savaş var, Arabistan kapalı, Ürdün’de fazla bir üretim yok. Irak, tüm ihtiyaçlarını Türkiye'den alıyor. Dışarıdan aldığı ürünler de İskenderun limanına gelip, transit bir şekilde Türkiye üzerinden gidiyor. Şu anda Irak’ın dışarıya açılan tek kapısı Türkiye. Bizim de ihracatımızın üreticimizin bu zor dönemde bu ihracatla bir nebze olsun rahatlıyor” diye konuştu.
