Emin Murad Menan, 2018 yılında Türk ordusu ve Suriyeli muhaliflerin, ülkenin kuzeybatısında Kürtler’in kontrolundaki bölgeye operasyon düzenlemesiyle, doğduğu şehir Afrin'den kaçmıştı. Menan’a yakın zamanda beklediği bir telefon geldi.
VOA Kürtçe yayın bölümüne konuşan Menan, "Arayan hala Afrin'de yaşayan kuzenimdi ve bana ailemin tarım arazisinin Suriye'nin diğer bölgelerinden gelen Araplar için bir yerleşim yerine dönüştürüldüğünü söylüyordu" dedi.
Yerinden yurdundan olan 59 yaşındaki Menan, bugün Kamışlı’da yaşıyor. Kamışlı, Suriye'nin kuzeydoğusunda Türkiye sınırında, ABD’nin desteklediği Kürt güçlerinin kontrolunda bulunan ve Kürt nüfusun çoğunlukta olduğu bir kasaba.
Afrin bölgesi, Suriye'deki iç savaşın 2011 yılında patlak vermesinden kısa bir süre sonra YPG’nin denetimine geçti. Ancak Türk güçleri ve müttefiki Suriyeli muhalifler, 2018'deki Zeytin Dalı Harekatı ile Kürt grubu bölgeden başarıyla çıkardı.
Türkiye YPG'yi, PKK’nın uzantısı olarak kabul ediyor. PKK, Türkiye'nin yanısıra ABD ve Avrupa Birliği'nin de terör örgütü listesinde yer alıyor.
Türkiye'nin Afrin'i kontrol altına almasından bu yana insan hakları grupları ve Kürt aktivistler, Türk hükümeti ve müttefiklerini, ağırlıklı olarak Kürtler’in yaşadığı bölgeye Arap ve Türkmen aileleri yerleştirerek bölgenin demografik yapısını değiştirmekle suçluyor
Suriyeli muhalif haber sitelerinin bildirdiğine göre, Afrin'de Türkiye'nin desteklediği gruplar geçen hafta, yerlerinden edilenler için 200 konuttan oluşacak yeni bir yerleşim biriminin açıldığını duyurdu. Menan, Ecnadeyn Filistin olarak adlandırılan köyün inşa edildiği 10 dönümlük arazinin ailesine ait olduğunu söyledi.
VOA'ya konuşan Menan, "Bu arazi nesillerdir aileme ait. Suriye hükümetinin resmi kayıtları buranın bizim arazimiz olduğunu kanıtlıyor" dedi
Menan, "Kuzenim şu anda Afrin'i yöneten gruplara, ‘neden başkalarına ait olan bir arazi üzerine inşaat yaptıklarını’ sorduğunda, verdikleri yanıt 'Bu araziye el koyduk çünkü burası YPG'ye ait' oldu" diye konuştu
Filistinli destekçiler
Sözkonusu yerleşime, inşaat projesini finanse eden Filistinli bir insani yardım kuruluşunun adı verildi.
Merkezi Gazze Şeridi'nde bulunan Ecnadeyn Hayır Kurumu’nun proje yöneticisi Muhammed El Halid, "Biz insani yardım çalışmaları yapıyoruz ve Suriye'deki karmaşık siyasi meselelerden haberdar değiliz" dedi.
Kuruluş geçen hafta internet sitesinde Afrin'deki projenin ilk aşamasının açılışını anlatan fotoğraflar yayınladı.
VOA'ya konuşan El Halid, "Bu topraklar, kim olduklarına ya da nereden geldiklerine bakılmaksızın tüm Suriyeliler için. Bizim için önemli olan (Suriyeliler’in) kötü durumunu elimizden geldiğince hafifletmek" ifadelerini kullandı.
El Halid, hayır kurumunun "Kürtler, Araplar, Sünniler, Şiiler veya Aleviler arasında ayrım yapmadığını" söyledi.
Filistin'in Irak Kürt Bölgesel Yönetimi’nin başkenti Erbil'deki Başkonsolosu Nazmi Hazuri, Salı günü Kürt haber ağı Rudaw'a yaptığı açıklamada bu tür projelerin Filistinli bir grup tarafından finanse edilmesinin, Filistin Yönetimi'nin resmi tutumunu yansıtmadığını kaydetti.
Hazuri, "Afrin'de ya da Suriye'nin herhangi bir yerinde konut kompleksleri inşa etmek için resmi bir Filistin projesi yok. Bazı dini örgütler bu projelerde 'Filistin' adını kullanıyor" dedi.
Eylül ayında Filistin Yönetimi Dışişleri Bakanlığı, Suriye'nin kuzeyinde Filistin tarafından finanse edilen yerleşim projelerinin inşasını kınayan bir açıklama yayınlamıştı.
Filistin Yönetimi Dışişleri Bakanı Riyad El Maliki o dönemde yaptığı açıklamada "Afrin'deki ve Suriye'nin kuzeyindeki diğer Kürt bölgelerindeki Kürt ailelerin haklarının ve mülklerinin ihlal edilmesini kabul etmeyeceğiz" demişti.
Türkiye de suçlanıyor
Hukuk uzmanları, Türk yetkilileri, Afrin'de bu tür yerleşim projelerinin gerçekleştirilmesine izin vermekle suçluyor.
Merkezi Fransa’da bulunan ve Suriye'deki hak ihlallerini belgeleyen "Hakikat ve Adalet için Suriyeliler" grubunun İcra Direktörü Bassam Alahmad, bu yerleşimlerin inşasında yer alan yerel ve uluslararası yardım gruplarının Türk hükümetiyle açık bağları bulunduğunu, dolayısıyla Ankara’nın onayına sahip olduklarını savundu.
VOA'ya konuşan Alahmad, "İşgalci bir güç olarak Türk hükümeti, bu yasadışı yerleşimler dahil Afrin'de olanlardan yasal olarak sorumludur" dedi.
VOA konuyla ilgili Türk Dışişleri Bakanlığı'yla temasa geçti ancak herhangi bir yanıt alamadı.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ve diğer Türk yetkililer, Suriye'nin kuzeyinde, Türkiye'deki bazı Suriyeli mültecilerin evlerine dönmelerine olanak sağlayacak yerleşim birimleri inşa edilmesini desteklediklerini daha önce söyledi.
Birleşmiş Milletler'e göre Türkiye, Suriye'de çatışmaların başladığı 2011 yılından bu yana yaklaşık 3,5 milyon Suriyeli mülteciye evsahipliği yaptı.
Ankara’daki İltica ve Göç Araştırmaları Merkezi’nin başkanı Metin Çorabatır, VOA'ya yaptığı açıklamada az sayıda Suriyeli mültecinin Suriye'nin kuzeyine yerleştirildiğini söyledi.
Çorabatır, bu bölgelerin karışık nüfuslu olduğunu, yani Kürtler’in yanısıra savaştan önce Araplar’ın da bulunduğunu ve bazılarının şimdi evlerine döndüklerini kaydetti.
Birlemiş Mülteciler Yüksek Komiserliği’nin eski dış ilişkiler sorumlusu ve sözcüsü olan Çorabatır, bu nüfus yapılanması nedeniyle, Suriye'nin kuzeyinde genel bir etnik temizlik yaşandığını düşünmediğini belirtti.
Metin Çorabatır, "Türk ordusu bu bölgelerin kontrolunu ele geçirdiğinde bazıları buraları terk etti, ancak bu tüm nüfus değil ve bunun etnik temizlik türü bir durum olduğunu düşünmüyorum" dedi.
Afrin'de yerinden edilen Menan, Türkiye’nin desteklediği grupların intikamından korktuğu için memleketine dönemediğini ancak toprakları üzerindeki mülkiyet haklarından vazgeçmeyeceğini söyledi.
