Amerikan biyoteknoloji firması Moderna, Pazartesi günü yaptığı açıklamada, klinik deneylerin ileri aşamasına ilişkin ön verilere dayanarak, geliştirdiği Corona virüsü aşısının yüzde 94,5 oranında etkili olduğunu açıkladı. Böylelikle Moderna, bir hafta içinde Corona aşısı deneylerinden elde edilen sonuçların beklentilerin çok üzerinde çıktığını bildiren ikinci Amerikan biyoteknoloji firması oldu.
Moderna'nın geliştirdiği aşıya ilişkin daha fazla güvenlik verisi alınması ve denetimden geçmesi bekleniyor. Amerika, Moderna'nın aşısı ve Pfizer'ın Alman biyoteknoloji firması BioNTech ile ortak geliştirdiği yüzde 90'ın üzerinde etkili olduğu belirlenen aşıyla birlikte Aralık ayında acil kullanım için onaylanan iki aşıya ve yıl sonuna kadar 60 milyon doz aşıya sahip olabilir.
Amerikan hükümeti, 2021'de ise iki firmadan bir milyar dozun üzerinde aşıya erişim sağlayabilir. Bu miktar, 330 milyon nüfuslu Amerika'nın ihtiyaç duyduğu aşı miktarından çok daha fazla.
mRNA olarak bilinen mesajcı RNA teknolojisi kullanılarak elde edilen aşılar, dünya çapında resmi rakamlara göre 54 milyon insanın enfekte olmasına, 1 milyon 300 bin kişininse ölümüne neden olan Corona virüsü pandemisiyle mücadelede yeni ve güçlü silahlar ortaya koyuyor.
Moderna firmasının başkanı Stephen Hoge, telefonla verdiği söyleşide, “Corona virüsünü durdurabilecek bir aşımız olacak” dedi.
Saklanması daha kolay
Moderna'nın yaptığı ön analizler, deneylere katılan gönüllülere uygulanan aşı ya da plasebo enjensiyonlarına ve bu kişilerin 95'inde oluşan enfeksiyonlara dayanıyor. Bu 95 kişi arasında aşı alanlardan sadece beşinde Corona enfeksiyonu görüldüğü belirlendi. Aşılar, iki doz halinde, 28 gün arayla verildi.
Moderna'nın geliştirdiği aşının önemli avantajlarından biri, Pfizer'ın aşısının aksine aşısı soğuk ortamda saklanma gerekliliği olmaması. Bu özellik, Moderna'nın aşısının dağıtımının daha kolay sağlanabileceği anlamına geliyor. Moderna, aşının standart buzdolabı sıcaklığı olan 2 ila 8 santigrad derecede 30 gün boyunca saklanabileceğini umuyor. Firmaya göre aşıyı 6 ay boyunca eksi 20 santigrad derecede saklamak mümkün olacak.
Pfizer'ın aşısının ise eksi 70 santigrad derecede nakledilmesi ve saklanması gerekiyor. Aşı, standart buzdolabı sıcaklığında en fazla beş gün saklanabiliyor.
Ağır vakalarda etkili
Moderna'nın 30 bin gönüllü üzerinde denenen aşısından elde edilen veriler, aşının ağır Corona enfeksiyonu vakalarını önlediğini de ortaya koyuyor. Pfizer'ın aşısının aynı özelliğe sahip olup-olmadığı ise henüz net değil. Moderna'nın deneyi kapsamındaki 95 vaka içinde 11'inin plasebo verilen ağır vakalar olduğu açıklandı.
ABD hükümetinin Corona virüsüne karşı hızla aşı geliştirmek amacıyla başlattığı Işık Hızı Ötesi Operasyonu kapsamındaki firmalardan biri olan Moderna, Amerika'da bu yıl 20 milyon doz aşı imal etmeyi planlıyor. Aşının milyonlarca dozunun şimdiden üretildiği, ABD Gıda ve İlaç Dairesi FDA'nın onayı alınır alınmaz bu aşıların dağıtıma hazır olduğu bildiriliyor.
Moderna'nın Genel Müdürü Hoge, “Acil kullanım ruhsatı almamız durumunda birkaç saat içinde aşıları nakledeceğiz. Dağıtım hemen başlayabilir” dedi.
Verilerin ayrıntıları
95 Corona enfeksiyonu vakası arasında ağır hastalık geçirme riski altında olan birkaç kilit grup da yer alıyor. Bunların 15'i 65 yaş ve üzerindeki yaşlılar, 20'si ise ırksal açıdan farklı gruplarda yer alanlar.
Aşının yan etkilerinin çoğunun hafif ila orta derecede olduğu bildiriliyor. Ancak gönüllülerin önemli bir kısmında ikinci doz aşı uygulamasından sonra daha ciddi ağrı ve acı gözlemlendiği, bunların yüzde 10'unun gündelik faaliyetleri engelleyecek ölçüde halsizlik yaşadığı, yüzde 9'ununsa ağır beden ağrıları çektiği, verilen ayrıntılar arasında. Moderna, bu şikayetlerin çoğunun kısa sürede geçtiğini kaydetti.
Moderna'nın sağladığı veriler, umut vaadeden ancak daha önce kanıtlanmamış mesajcı RNA platformuna ilişkin yeni kanıtlar ortaya koyuyor. Mesajcı RNA teknolojisiyle geliştirilen aşılar, insan bedenini bir aşı fabrikasına dönüştürüyor. Aşı, hücreleri belirli virüs proteinlerini üretmeye teşvik ediyor. Bağışıklık sistemi, bu virüs proteinlerini birer tehdit olarak algılıyor ve savunmaya geçiyor. Moderna, aşının Amerika'da ruhsat alabilmesi için gereken miktarda güvenlik verisini önümüzdeki hafta elde etmeyi ve ilerleyen haftalarda acil kullanım ruhsatı başvurusu yapmayı umuyor.
Amerika, 11 milyon doğrulanmış vaka ve yaklaşık 250 bin ölümle tüm dünyada Corona virüsü vaka ve ölüm sayılarında başı çekiyor.
ABD hükümetinden 1 milyarlık destek
Trump yönetimi, Corona pandemisiyle mücadelede öncelikle aşı ve tedavi geliştirmeye odaklandı. Moderna, bu çabalar kapsamında Amerikan hükümetinden yaklaşık bir milyar dolarlık araştırma-geliştirme fonu aldı. Firma, 100 milyon doz aşı üretimi için de Amerikan hükümetiyle 1,5 milyar dolarlık anlaşma yaptı. Hükümetin anlaşma kapsamında ilave 400 milyon doz aşı talep etme seçeneği de var.
Moderna, 2021 yılında 500 milyon ila 1 milyar doz aşıya erişim sağlamayı umuyor. Bu aşıların Amerika ve yabancı ülkelerde imal edilmesi, imalatın talebe göre ayarlanması planlanıyor.
Amerikan hükümeti, Corona virüsü aşılarının Amerikalılar'a ücretsiz olarak sağlanacağını açıklamıştı. Amerikan vatandaşlarının sağlık sigortası sahibi olup olmadıkları ya da yaşlılara sağlanan devlet sigortası Medicare'i kullanıp kullanmadıkları, Corona aşısı yaptırmalarında herhangi bir rol oynamayacak.
Moderna ayrıca elde ettiği verileri Avrupa ve diğer bölgelerde ruhsat elde etmek için de kullanacağını kaydetti.
Rusya ve Çin ise şimdiden aşı uygulamasına başladı. Rusya, “Sputnik-V” olarak adlandırdığı aşısını, geniş kapsamlı deneylerden elde edilen veriler açıklanmadan önce, Ağustos ayında ülke içi kullanım için ruhsatlandırmıştı. Rusya'dan 11 Kasım'da yapılan açıklamada, geniş kapsamlı denemedeki 20 enfeksiyon vakasına dayanarak aşının yüzde 92 oranında etki sağladığı bildirilmişti.
ABD Sağlık Bakanı Alex Azar'dan Moderna aşısına ilişkin açıklama
ABD Sağlık Bakanı Alex Azar, Ulusal Sağlık Enstitüleri'nin Pazartesi günü Moderna'nın geliştirdiği Corona virüsü aşısının yetişkinlerde güvenli ve yüksek oranda etkili olduğunun belirlendiğini bildirmesi üzerine bir açıklama yaptı.
Bakan Azar, açıklamasında, “Moderna ve Ulusal Sağlık Enstitüleri'nin (NIH) aşı adayı, üçüncü faz denemelerde çok yüksek etkinlik oranı ortaya koyan ikinci aşı oldu. Işık Hızı Ötesi Operasyonu, Moderna ve NIH'in aşısının geliştirilmesi, imalatı ve dağıtımı için 2 milyar dolar tutarında fon ve işletimsel destek sağladı. Bu haber, Başkan Donal Trump'ın liderliğinin ve Işık Hızı Ötesi Operasyonu'na verdiği sarsılmaz desteğin bir başka olağanüstü sonucu, Amerikalı bilimadamlarına yönelik müthiş bir saygı duruşu ve tünelin ucunda ışık olduğunun bir başka hatırlatmasıdır” dedi.
